کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد ؟ (مدل اشتراکی ICF)
کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد ؟ در این مقاله قصد داریم به این سوال از منظر فدراسیون بین‌المللی کوچینگ پاسخ دهیم.
فرآیند کوچینگ و مربیگری ترکیبی است از رفتارها، فنون و مهارت‌هایی که به کوچ کمک می‌کند تا به نتایج قابل توجهی دست پیدا کند.
در مقاله کوچینگ چیست، به‌طور مفصل به معرفی کوچ و کوچینگ پرداخته‌ایم. اکنون نوبت به معرفی ویژگی‌های کوچ است. ویژگی‌هایی که آگاهی از آن‌ها علاوه بر کوچ، برای مراجع نیز لازم است تا بتواند انتخاب درستی داشته باشد. شناخت ویژگی‌های بیان شده در این مقاله به شما کمک می‌کند تا بهتر به تفاوت کوچینگ و منتورینگ نیز پی ببرید.
اگر برای پیدا کردن ویژگی‌های کوچ حرفه‌ای، تمام مقاله‌ها و کتاب‌های نوشته شده در زمینه کوچینگ را بررسی کنید، با انبوهی از ویژگی‌هایی آشنا می‌شوید که هر کس بر اساس ایده‌ها و سلیقه شخصی خود آن‌ها را نوشته و نمی‌توان به آن‌ها استناد کرد.
ما در این مقاله قصد داریم به معرفی مدل شایستگی ارائه شده توسط فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (ICF) بپردازیم. البته در ایران نیز سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، سندی با عنوان استاندارد آموزش شایستگی کوچینگ توسعه فردی و کسب و کار ارائه داده است. ولی مدل شایستگی ICF قابل استنادتر است. در ادامه به ادعای ما پی می‌برید.
مدل شایستگی چیست؟
بهتر است قبل از معرفی ICF و کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد ، مدل شایستگی را توضیح دهیم.
اگر تاکنون برای مصاحبه استخدامی و یا پیدا کردن مهارت‌های لازم برای حرفه‌ای شدن در یک شغل، اقدام کرده باشید، احتمالا با فهرستی با عنوان مدل شایستگی روبه‌رو شده‌اید.
مدل شایستگی، چارچوبی برای تعریف مهارت‌ها و اطلاعات مورد نیاز برای حرفه‌ای شدن در هر کسب و کاری است. شایستگی‌هایی که به فرد کمک می‌کنند تا در حرفه مورد نظر خود به موفقیت‌های شایان توجهی دست پیدا کند.
هر سازمانی می‌تواند بر اساس اهداف و دستاوردهای خود، مدل شایستگی برای استخدام افراد تدوین کند. به همین دلیل می‌توان گفت که مدل‌های شایستگی تعیین شده برای یک شغل خاص می‌توانند تا حدودی با یکدیگر متفاوت باشند، اما در کل اشتراکاتی با یکدیگر دارند.
مدل شایستگی یک کوچ حرفه‌ای، توسط انجمن کوچینگ (AC) و شورای اروپایی کوچینگ و منتورینگ (EMCC) نیز ارائه شده اما ترجیح می‌دهیم در این مقاله مدل شایستگی فدراسیون بین‌المللی کوچینگ را معرفی کنیم. دلیل آن را در بخش بعد می‌خوانید.
معرفی فدراسیون بین‌المللی کوچینگ
فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (International Coaching Federation)، سازمانی است که بیش از 20 سال سابقه فعالیت دارد و نحوه تشکیل آن به این صورت است که چند نفر کوچ گرد هم جمع شدند و برای تبادل اطلاعات و نظرات‌شان با یکدیگر این سازمان را به وجود آوردند.
امروزه این سازمان به یک مرجع مهم برای حرفه‌ای‌ترین کوچ‌ها در سراسر جهان تبدیل شده است و کوچ‌های زیادی تلاش می‌کنند تا برای اثبات حرفه‌ای بودن خود در عرصه کوچینگ، مدرک سازمان ICF را داشته باشند.
به همین دلیل می‌توان گفت که ویژگی‌های معرفی شده در این سازمان بزرگ می‌تواند مرجع مناسبی برای کوچ‌ها باشد.
کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد ؟
ICF این ویژگی‌ها را با توجه به انواع کوچینگ و بررسی رفتارها، عملکرد، سبک‌ها و تجربه‌های 1300 کوچ حرفه‌ای در سراسر جهان معرفی کرده است. ویژگی‌هایی که با یکدیگر ادغام شده و در نهایت به 8 ویژگی اصلی رسیده‌اند که عبارتند از:
- برخورداری از اصول اخلاقی (Demonstrating ethical practices)
- حضور موثر در جلسات کوچینگ (Maintaining presence)
- برقراری ارتباط با مراجع بر اساس اعتماد و امنیت (Cultivating trust & safety)
- تلاش برای ارتقا و حفظ مدل ذهنی کوچینگ (Developing & maintaining a coaching mindset)
- گوش دادن فعال و موثر (Active listening)
- برانگیختن آگاهی برای رسیدن به نتیجه دقیق‌تر (Evoking awareness)
- تسهیل در رشد و تغییر مراجع (Facilitating client growth)
- ایجاد و حفظ توافق‌نامه و چارچوب مشخص برای کوچینگ (Establishment & maintenance of coaching agreement)
در ادامه هر یک از ویژگی‌های بیان شده را به‌طور مفصل شرح می‌دهیم. برای تبدیل شدن به کوچ حرفه‌ای، مقاله مهارت های کوچینگ نیز به شما کمک بسزایی می‌کنند.
1)برخورداری از اصول اخلاقی
اهمیت دادن به اصول اخلاقی و رعایت آن، از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که یک کوچ باید به آن توجه کند. در غیر این صورت نمی‌توان مطمئن بود که روند جلسات کوچینگ به خوبی پیش برود.
در رابطه با اصول اخلاقی، مدل‌های شایستگی مختلفی توسط سازمان‌های کوچینگ تدوین و ارائه شده که در ادامه برخی از اصول مشترک آن‌ها را نام می‌بریم:
- روراستی و صداقت داشتن در کوچینگ از اهمیت بالایی برخوردار است. زمانی روراستی و صداقت شکل می‌گیرد که رفتار شما با باورها و اعتقادات‌تان در یک راستا باشند. کوچ باید در رابطه با رزومه خود، هزینه و تعداد جلسات، روز برگزاری جلسات و این‌که توانایی کمک به مراجع را دارد، صداقت داشته باشد.
- کوچ باید منافع مالی را از کارش جدا کند تا بتواند بازخورد مناسب و بدون غرض‌ورزی داشته باشد. به این معنی که اگر مراجع تنها به 20 جلسه نیاز دارد، کوچ نباید تعداد جلسات بیشتری را در قرارداد ذکر کند تا به پول بیشتری برسد. از طرف دیگر کوچ موظف است که هر زمان احساس کرد مراجع به هدف خود از شرکت در جلسات کوچینگ رسیده، باید به برقراری جلسات بیشتر خاتمه دهید.
- رفتارهای کوچ باید در محیط کاری و غیرکاری یکسان باشد تا دیگران بتوانند روی او حساب کنند. در غیر این‌صورت کسی به حرف‌ها و توصیه‌های او عمل نمی‌کند. زیرا گفتار و عمل یکسان نیست.
- کوچ موظف است در برقراری ارتباط خود با مراجع حد و مرز تعیین کند و هرگز به خود یا مراجع اجازه ندهد تا از آن فراتر برود.
- صحبت‌های زیادی در جلسات کوچینگ از زبان مراجع شنیده می‌شود و کوچ باید رازدار و محرم باشد. این خصوصیت باعث می‌شود تا مراجع با خیالی آسوده در طول جلسات، صحبت کند و تمام حقایق را بگوید تا به نتیجه مطلوب برسند.
2)کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد :حضور موثر در جلسات کوچینگ
همه ما در حین گفت‌گو با دیگران تا اندازه زیادی به دغدغه‌ها و افکار خودمان توجه می‌کنیم و یا در ذهن‌مان مرور می‌کنیم که چه جوابی به فرد مقابل بدهیم. این اتفاق برای کوچ ابدا اتفاق خوشایندی نیست.
در طی جلسات کوچینگ، کوچ موظف است تا تمام تمرکز و توجه خود را روی نیازها، اهداف و خواسته‌های مراجع تنظیم کند و از نظر ذهنی در جلسه حضور داشته باشد.
در جایگاه کوچ، حضور در جلسه به شما کمک می‌کند تا:
- سوالاتی مطرح کنید تا روند جلسه را با آگاهی بیشتری پیش ببرید،
- کنجکاوی لازم برای شنیدن ادامه صحبت‌های مراجع را به دست آورید،
- رفتارها و واکنش‌های درستی در برابر صحبت‌های مراجع بروز دهید،
- مشغولیت‌ها و درگیری‌های ذهنی‌تان را کنار بگذارید،
- با اعتماد به نفس و تسلط رفتار کنید.
برای این‌که بتوانید در تمام طول جلسات حضور موثری داشته باشید، به تمرینات زیر عمل کنید:
- در طول روز، چندین بار از کاری که انجام می‌دهید، دست بکشید و با دقت به اطراف‌تان توجه کنید و از لحظه لذت ببرید. این کار به شما کمک می‌کند تا تمام توجه‌تان به زمان و مکان کنونی معطوف شود،
- در هنگام صحبت با اطرافیان‌تان و در مکالمات روزمره، حضور در لحظه را حفظ کنید و بر گفته‌ها و شنیده‌ها تمرکز داشته باشید،
- بعد از هر مکالمه از خودتان بپرسید که حضور در لحظه باعث شد تا مکالمه شما چه تفاوتی با مکالمه‌های گذشته داشته باشد، این کار برای شما سخت بود یا آسان و اغلب چه تفکراتی مانع حضور شما در لحظه شد.
این تمرین به شما کمک می‌کند تا در طول جلسات، هوشیاری بیشتری داشته باشید و افکار و تفکرات‌تان را کنترل کنید.
3)برقراری ارتباط با مراجع بر اساس اعتماد و امنیت
همه ما در کنار خود فردی را داریم که بیش از دیگران به او اعتماد داشته و تمام ناگفته‌های خود را با خیالی آسوده با او در میان می‌گذاریم. تصور کنید که یکی از ناگفته‌های خود را از زبان فرد دیگری می‌شنوید. ناگفته‌ای که تنها خودتان و فرد مورد اعتمادتان، از آن باخبر بوده‌اید. نتیجه این اتفاق چیزی نیست جز حس بی‌اعتمادی و ناامنی نسبت به فرد مقابل و فاصله گرفتن از او.
زمانی که فردی به کوچ مراجع می‌کند به دنبال راه‌حلی موثر برای رهایی از مشکلات و دغدغه‌هایی است که با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. در نتیجه برای رسیدن به راه‌حلی کاربردی باید با خیالی آسوده و بدون نگرانی تمام حقایق و ناگفته‌های خود را با کوچ در میان بگذارد. در حقیقت می‌توان گفت که اساس تمام گفت‌گوهای کوچینگ، اعتماد و امنیتی است که بین کوچ و مراجع ایجاد می‌شود.
به عنوان کوچ باید به خوبی بدانید که چگونه با رفتارها و صحبت‌های‌تان به مراجع احساس اعتماد و امنیت را منتقل کنید. برای ایجاد این احساس لازم است:
- به تهعداتی که به مراجع می‌دهید، پایبند بمانید،
- به نیازها، خواسته‌ها و اهداف مراجع اهمیت بدهید،
- در طی گفت‌گو، در مورد روند کسب و کارتان، خانواده، اهداف شخصی، علاقه‌ها و… با مراجع صحبت کنید.
- به علاقه و سلیقه مراجع احترام بگذارید،
- گفت‌گوهای بین خود و مراجع را به هیچ عنوان در جایی نقل نکنید، مگر این‌که با اجازه خود او باشد.
توجه به این موارد باعث ایجاد اعتماد و امنیت بین شما و مراجع می‌شود.
اگر در حیطه بیزینس کوچینگ و یا کوچینگ مدیران فعالیت می‌کنید، تاکنون متوجه شده‌اید که این ویژگی بیشتر احساس می‌شود. زیرا لازم است به تمام حقایق مدیریت، سازمان و کارمندان پی ببرید تا بتوانید در بهبود عملکرد نقش مهمی ایفا کنید و این اتفاق به ایجاد اعتماد و امنیت وابسته است.
4)تلاش برای ارتقا و حفظ مدل ذهنی کوچینگ
توانایی کوچ در گوش دادن، متمرکز بودن، ارائه بازخوردهای مناسب، انعطاف‌پذیری در طول جلسات، قضاوت‌های بی‌طرفانه و… به‌طور واضح به مدل و وضعیت ذهنی او بستگی دارد.
به عنوان کوچ، برای حفظ مدل ذهنی مناسب در طول تمامی جلسات لازم است حالت‌های ذهنی و احساسی که بر ذهنیت شما تاثیرگذار هستند را بشناسید و به آن‌ها اهمیت دهید. حالت‌هایی از جمله احساس آرامش، آگاهی، هدفمند بودن، تمرکز داشتن، خوش‌بینی، نگرانی، استرس، تنش‌های عصبی، ناامیدی، درد، خستگی و… .
لازم است به خوبی آگاه باشید که برخی از اتفاقات ممکن است این توانایی شما را به چالش بکشند، برای مثال:
- مراجع برای حضور در جلسه تاخیر زیادی داشته باشد،
- برق اتاقی که در آن جلسه را برگزار می‌کنید، قطع شود،
- مجبور شوید در محیطی جلسه را برگزار کنید که وضعیت گرمایشی و سرمایشی مناسبی ندارد،
- مراجع در ابتدای جلسه عنوان کند که قصد دارد جلسات کوچینگ را لغو کند و پولش را پس بگیرد،
- مراجع در مقابل شما از کوچ‌های دیگر تعریف کند و رفتارها و عملکردشان را برتر از شما بداند،
- متوجه شوید مراجع در شرایط ناخوشایندی قرار دارد که شما آن را تجربه کرده‌اید و به این دلیل بیش از اندازه احساساتی شوید.
در برابر تمامی این اتفاقات پیش‌بینی نشده لازم است با زیرکی و آگاهی، واکنش درستی از خود نشان دهید و کاملا با خونسردی رفتار کنید تا حرفه‌ای به نظر برسید.
5)کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد :گوش دادن فعال و موثر
در مقاله مهارت گوش دادن، توضیحات مفصلی را ارائه داده‌ایم. در این مقاله گوش دادن را توانایی دریافت و تفسیر دقیق پیام، تعریف کرده‌ایم و مهارت‌های لازم برای گوش دادن را سکوت کردن، افزایش تمرکز، پرسیدن سوالات هدفمند، برقراری ارتباط چشمی و… معرفی کرده‌ایم.
مطالب بیان شده در این مقاله برای هر فردی که بخواهد با دیگران ارتباط موثر برقرار کند، شرط لازم است. اما فردی که قصد دارد به کوچ حرفه‌ای تبدیل شود، باید گوش دادن فعال را بیاموزد. گوش دادن فعال به این معنی است که کوچ موظف است، علاوه بر این مهارت‌ها، از مهارت شنیدن ناگفته‌های مراجع نیز بهره‌مند شود تا بتواند درک بهتری از فرد و موقعیت او داشته باشد.
به این معنی که کوچ باید در حین گفت‌گو با مراجع از تعصبات و باورهای محدود کننده، تجربیات تلخ و شیرین گذشته، ارزش‌های وجودی، محیطی که در آن پرورش یافته، خصوصیات اخلاقی و عقاید والدین و به‌طور کلی هر آن‌چه که باعث می‌شود تا مراجع در شرایط کنونی قرار بگیرد، مطلع باشد تا بتواند روند کوچینگ را بهتر پیش ببرد.
فایده این ویژگی:
زمانی که به این مهارت دست پیدا می‌کنید به مراجع این امکان را می‌دهید تا:
- با آرامش بیشتری صحبت کند،
- ایده‌هایش را با خیالی آسوده مطرح کند،
- و از همه مهم‌تر احساس درک شدن داشته باشد.
6)برانگیختن آگاهی برای رسیدن به نتیجه دقیق‌تر
کوچ باید بتواند با استفاده از ابزارهایی متنوع و جذاب باعث افزایش آگاهی مراجع نسبت به خودش، موقعیتی که در آن قرار دارد و تغییراتی که ایجاد شده، شود. ابزارهایی که مکمل مکالمه‌های انجام شده در طی جلسات هستند.
ابزارها عبارتند از:
- قبل از پرداختن به صحبت‌های جدید، حتما لازم است به‌طور مختصر مروری از جلسات قبل داشته باشید،
- از مراجع بپرسید که از جلسه قبل تا این جلسه، چه اقداماتی انجام داده است،
- در پایان هر جلسه جمع‌بندی از مطالب بیان شده داشته باشید و از مخاطب بخواهید که مطرح کند تا جلسه بعدی تصمیم دارد چه کارهایی انجام دهد،
- با پرسیدن سوالاتی هدفمند در طول مکالمات، تلاش کنید تا مراجع به خودشناسی و خودآگاهی بیشتری برسد،
- از مراجع بخواهید که از اطرافیان نزدیکش بپرسد که چه تغییراتی در رفتار و عملکرد او شکل گرفته،
- کارهایی انجام دهید تا به خودشناسی مخاطب بیشتر کمک کند، برای مثال آزمون‌های معتبر شخصیت‌شناسی، عزت نفس، اعتماد به نفس و… را در طی جلسات انجام دهید و به درستی بازخورد دهید،
- مخاطب را تشویق کنید تا در رابطه با مطالب بیان شده بیشتر مطالعه کند و آموزش ببیند. در صورت امکان کتاب و دوره آموزشی به مراجع معرفی کنید تا زمان خود را صرف انتخاب‌های اشتباه نکند.
شما نمی‌توانید در رابطه با هر مراجعی از تمامی این ابزارها استفاده کنید. مراجع و موقعیتی که در آن قرار دارد به شما کمک می‌کند تا در انتخاب ابزارها، حرفه‌ای‌تر عمل کنید.
برای مثال اگر مراجع شما بیش از اندازه به صحبت‌ها و قضاوت‌های اطرافیانش اهمیت می‌دهد و در این زمینه نمی‌تواند خود را مدیریت کند، نباید از او بخواهید از اطرافیانش در مورد تغییراتی که تاکنون داشته، بازخورد بگیرید. به این دلیل که ممکن است قضاوت‌های اشتباه دیگران روی او تاثیرات منفی برجای بگذارد.
7)کوچ حرفه ای چه ویژگی هایی دارد :تسهیل در رشد و تغییر مراجع
از مهم‌ترین دستاوردها و فواید کوچینگ این است که در پایان جلسات، مراجع رشد و تغییر چشمگیری داشته باشد.
کوچ موظف است با توجه به نیازها، خواسته‌ها، دغدغه‌ها، مشکلات و باورهای ذهنی مراجع، به گونه‌ای محتوای جلسات را بچیند و مدیریت کند تا در پایان به نتیجه مطلوب برسد.
برای رسیدن به این دستاورد، پرسیدن سوالات موثر یکی از بهترین راهکارها است. کوچ باید به خوبی بتواند با پرسیدن سوالات ساده، هدفمند و تاثیرگذار بر نحوه تفکر مراجع، موانع موجود را برطرف کرده و مراجع را وادار به بیان ناگفته‌ها کند تا بتواند به شناخت کافی از او برسد.
برای مثال با پرسیدن سوالات مناسب می‌توانید در کوچینگ تحصیلی، مراجع را به جایگاهی برسانید که با انتخاب رشته تحصیلی صحیح، در آینده بتواند شغل مناسبی داشته باشد.
8)ایجاد و حفظ توافق‌نامه و چارچوب مشخص برای کوچینگ
لازم است قبل از شروع جلسات کوچینگ، بین کوچ و مراجع توافق‌نامه و چارچوبی نوشته شود تا روند جلسات برای هر دو نفر واضح و روشن شود.
برای مثال باید به خوبی مشخص شود که هدف از برگزاری این جلسات چیست، چه برنامه‌ای برای رسیدن به هدف تعیین شده، به چه تعداد جلسه نیاز است، در ابتدا باید چه کارهایی انجام شود، کوچ چه وظایفی دارد، هر دو طرف باید به چه تعهداتی پایبند بمانند و مسئولیت‌پذیر باشند و… .
تعیین این توافق‌نامه و چارچوب باعث می‌شود تا هر دو نفر به خوبی بدانند که در پایان باید به چه هدفی دست پیدا کنند.
دیدگاهتان را بنویسید