تمرکز و تکنیک‌های افزایش تمرکز را بشناسید
افزایش تمرکز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان امروز است. زیرا همه ما در طول روز نیمی از زمان خود را صرف انجام کارها و فعالیت‌های بی‌ارزش و کم اهمیتی می‌کنیم که تمرکزمان را به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهند.
البته تقصیری هم نداریم. در اطراف ما عوامل وسوسه‌کننده زیادی وجود دارد که تمرکزمان را از بین می‌برد، مانند وجود گوشی‌های همراه هوشمند، دسترسی سریع به اینترنت، حضور شبکه‌های اجتماعی و… .
در این مقاله به توضیحات بیشتری در مورد عوامل بر هم زننده تمرکز و ضررهای ناشی از عدم آن خواهیم پرداخت. سپس راهکارهایی کاربردی برای تقویت تمرکز بیان می‌کنیم. این مقاله را با دقت بخوانید و به دیگران پیشنهاد دهید.
معنی تمرکز چیست؟
همه ما می‌دانیم که در عصر حاضر دست‌یابی به اطلاعات بر خلاف گذشته امر محال و سختی نیست، اما تمرکز در این دوره و زمانه بسیار نادر و کمیاب شده است. به همین دلیل لازم و ضروری است که برای موفقیت در هر کاری تمرکز کافی داشته باشیم تا به خواسته‌ها و اهداف‌مان دست پیدا کنیم.
تمرکز به این معنی است که بتوانیم در رابطه با هر موضوع و در حین انجام هر کاری، توجه و دقت کافی داشته باشیم و ذهن و حواس‌مان را از تمام ایده‌ها، احساسات، تفکرات و به طور کلی تمام حواس‌پرتی‌ها دور نگه داریم تا به بهترین نتیجه برسیم.
عوامل مانع افزایش تمرکز ذهن و حواس
به گفته هربرت سایمون، جامعه‌شناس و روانشناس استاد دانشگاه کارنگی ملون: «اطلاعات توجه دریافت‌کنندگان خود را می‌بلعد و فراوانی اطلاعات باعث کمبود توجه و تمرکز می‌شود.»
بدون شک این تجربه را داشته‌اید که زمان زیادی را صرف انجام کاری کنید و بعد از گذشت مدت زمان زیادی متوجه شوید که آن کار هنوز به اتمام نرسیده است. اکثر افراد در این مواقع گمان می‌کنند که کاری که در حال انجام آن هستند، کار سختی است و نیاز به زمان زیادی دارد. اما در اغلب مواقع این تفکر درست نیست.
بخش جالب آن نیز این‌جا است که زمان پرداختن به کارهای غیر ضروری را جزوی از زمان انجام کارها در نظر می‌گیریم و گمان می‌کنیم که زمان زیادی را صرف کرده‌اید.
اینکه کاری بیش از اندازه به طول می‌انجامد، دلیل اصلی آن عدم تمرکز و دقت در حین انجام آن کار است. البته منکر سخت بودن برخی از کارها نمی‌شویم و برای آن‌ها نیز راه‌حلی داریم.
در این بخش عوامل و دلایلی را مطرح می‌کنیم که وجودشان موانع و سد بزرگی برای بهبود تمرکز و حواس است. عواملی مانند:
1)گوشی‌های همراه هوشمند
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که روزانه چند مرتبه گوشی همراه خود را بدون دلیل چک می‌کنید؟ اگر در یک روز تعداد این دفعات را بشمارید، چشمان‌تان از تعجب گرد می‌شود.
امروزه وجود گوشی‌های همراه هوشمند و حضور بی‌وقفه آن‌ها در کنار ما، حواس و تمرکزمان را به کلی کاهش داده است. این دسترسی باعث شده یا کارهای خود را به موقع انجام ندهیم و یا اینکه زمان زیادی برای انجام ان صرف کنیم.
زیرا هر از چندگاهی بین کار به سراغ گوشی خود رفته و بدون اینکه گذر زمان را متوجه شویم، ساعت‌ها با آن مشغول بوده و از کارهای اساسی خود غافل هستیم.
این کار باعث می‌شود تا علاوه بر تلف کردن زمان، ذهن خود را از انجام کار مهم منحرف کنید و بعد از بازگشت به سراغ کار نیز ذهن‌تان هنوز درگیر عکسی باشد که در شبکه‌های اجتماعی دیده‌اید و یا موضوعی که در مورد آن با دیگران صحبت کرده‌اید باشد. در نتیجه این اتفاق کار ما از کیفیت لازم برخوردار نخواهد بود.
2)افزایش تمرکز :حضور شبکه‌های اجتماعی
بیایید با خودمان صادق باشیم. اکثر ما هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شویم، ابتدا اینترنت گوشی همراه خود را روشن می‌کنیم و سپس زمان زیادی را به چک کردن تمام شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام اختصاص می‌دهیم. زیرا گمان می‌کنیم همین چند ساعتی که خوابیده‌ایم، از غافله عقب مانده‌ایم.
البته اگر کمی بیشتر صادق باشیم، اعتراف می‌کنیم که تا پاسی از شب نیز در تاریکی، با چشمانی نیمه‌باز و گوشی به دست در شبکه‌های اجتماعی پرسه می‌زنیم. این کار صبح که از خواب بیدار می‌شویم، به خوبی از چشمان‌مان معلوم است.
حضور تلگرام، اینستاگرام، واتس‌آپ و دیگر شبکه‌های اجتماعی به اندازه زیادی باعث حواس‌پرتی ما شده و زمان زیادی را در طول روز از ما تلف می‌کنند. به‌گونه‌ای که اگر چند ساعت زمان بگذرد و آن‌ها را باز نکنیم، گمان می‌کنیم که اطلاعات و اخبار زیادی را از دست داده‌ایم.
حتی در بین مهم‌ترین کارهای روزانه نیز تصمیم می‌گیریم خستگی خود را با این روش کمی کاهش دهیم. در صورتی‌که از این امر غافل هستیم که دیدن این همه اخبار و اطلاعاتی که هیچ ارتباطی به ما ندارند، ذهن ما را به خود مشغول کرده و باعث کاهش تمرکز و کیفیت کارمان می‌شوند.
3)بی‌خوابی و خستگی
نداشتن خواب کافی و خستگی نیز تمرکز را کاهش می‌دهد. زیرا ذهن ما کشش و توان تمرکز در حین انجام کار را از دست می‌دهد.
برای مثال همان‌طور که گفتیم ممکن است شما تا دیروقت گوشی به دست داشته باشید و صبح زود نیز مجبور باشید صبح زود از خواب بیدار شده و به سر کارتان بروید. در این‌گونه مواقع بسیار طبیعی است که در حین کار کردن به دلیل خستگی، تمرکز کافی داشته باشید.
بنابراین لازم است برای افزایش تمرکز و دقت خود در حین انجام کارها، ساعت‌های خواب و بیداری خود را کنترل کنید تا خوابی منظم و کافی داشته باشید.
4)استرس شدید
یکی دیگر از موانع تمرکز، استرس و نگرانی شدید است.
اجازه دهید این عامل بر هم زننده تمرکز را با تجربه‌ای شخصی توضیح دهم. در روزهای گذشته متوجه شدم که در حین انجام کار تمرکز کافی ندارم و به همین دلیل در روند کار اختلال ایجاد می‌کنم.
با اندکی تجزیه و تحلیل متوجه شدم که در حین انجام کار استرس زیاد مانع تمرکز من می‌شود و این استرس نیز ناشی از دیر خوابیدن در شب و دیر بیدار شدن در صبح روز بعد است. از اینکه هر روز صبح کار خود را دیر شروع می‌کردم، دچار استرس می‌شدم. زیرا زمان زیادی را در ابتدای صبح از دست داده بودم.
البته باید این نکته را اضافه کنم که من دورکاری می‌کنم و به صورت حضوری در دفتر کار حاضر نمی‌شوم. بنابراین ساعت خواب و بیداری مشخصی ندارم. در نهایت تصمیم گرفتن برای کاهش استرس، ساعت خواب خود را تغییر دهم و این امر تا حدودی روند کار را بهبود بخشید.
توصیه می‌کنم اگر در حین انجام کار دچار استرس و اضطراب می‌شوید، ابتدا ریشه آن را پیدا کنید و سپس برای رفع آن به دنبال راه‌حل باشید. در صورت لزوم نیز می‌توانید از افراد آگاه در این زمینه مشاوره بگیرید.
هزینه عدم تمرکز در حین انجام کار
تلف شدن زمان‌ها و استعدادها برای ما گران تمام می‌شود.
هر چه بیشتر کارهای خود را بدون تمرکز انجام دهیم و زمان‌مان را برای انجام کارهای بیهوده صرف کنیم، در سنین بزرگسالی متوجه می‌شویم که زندگی ما پر شده است از آرزوهای محقق نشده، استعدادهای کشف نشده و اهداف پیگیری نشده.
همان‌طور که کمی بالاتر در مورد تجربه شخصی خود گفتم، دیر بیدار شدن از خواب باعث شده بود تا کار خود را دیر شروع کنم و مجبور باشم برای انجام شدن تمام کارها تا دیروقت بیدار بمانم.
در نتیجه از تفریح، آموزش دیدن، کتاب خواندن و بسیاری از موارد مهم زندگی‌ام جا مانده بودم. فراموش نکنید که زمانی که در طول روز تلف می‌کنید، دیگر راه بازگشت و جبران ندارد.
راه‌های افزایش تمرکز
برای اینکه بتوانید تمرکز دقیق و عمیقی در حین انجام کارهای‌تان داشته باشید، به راه‌ها و تکنیک‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم، توجه کنید:
1)تمرکز روی یک چیز
این نکته را همواره به یاد داشته باشید که تمرکز روی همه چیز باعث می‌شود روی هیچ چیز تمرکز نداشته باشید.
اکثر ما از خودمان انتظار داریم که چندین کار را به طور هم‌زمان با هم انجام دهیم و جالب است که انتظار داریم در حین انجام‌شان نیز تمرکز کافی داشته باشیم. این طرز تفکر کاملا اشتباه است.
انجام چند کار هم‌زمان باعث می‌شود تا هیچ کدام از کارها را به موقع انجام ندهیم و در پایان خستگی زیادی را تجربه کنیم.
به گفته جان نیش، روزنامه‌نگار: «ذهنی که مشغول انجام دادن چند کار است، دیوانه‌وار و مثل یک شعبده‌باز تازه‌کار میان کارهای مختلف در حرکت است.»
2)افزایش تمرکز :ورزش و مدیتیشن
ورزش و مدیتیشن یکی دیگر از تکنیک‌ها و راه‌های بهبود تمرکز است. زیرا در حین انجام تمرینات ورزشی و یا مدیتیشن و مراقبه، ذهن خود را از فکر کردن به موارد کم‌اهمیت خارج کرده و انرژی بیشتری برای کار دارید.
در بسیاری از مواقع خستگی ناشی از انجام کارهای روزانه باعث می‌شود از کار کردن کلافه شده و به کارهایی روی آوریم که تمرکزمان را کاهش می‌دهند. یکی از راه‌هایی که می‌توانید خستگی ذهنی و بدنی خود را از انجام کار یکنواخت کاهش دهید، ورزش کردن و مدیتیشن است.
لطفا اعتراض نکنید که زمانی برای ورزش کردن، ندارید و مدام در طول روز مشغول کار هستید. شما می‌توانید با توجه به زمان و دوری از عوامل حواس‌پرت، کارهای مهم و ضروری‌تان را سریع‌تر به اتمام برسانید تا بتوانید ساعت‌های باقی‌مانده روز را به ورزش و مدیتیشن اختصاص دهید.
3)استراحت و رفع خستگی
در حین انجام کار زمان‌هایی را برای استراحت در نظر بگیرید. اگر مدت زمان طولانی را بدون استراحت کار کنید، بدون شک تمرکز کافی نخواهید داشت. ممکن است در ابتدا با حال خوب و انرژی زیاد کارتان را شروع کنید اما باید بدانید در ادامه برای تجدید آن نیاز به استراحت دارید.
شما می‌توانید ساعت‌هایی را برای استراحت و کار در نظر بگیرید، برای مثال می‌توانید 50 دقیقه کار کنید و 10 دقیقه استراحت و یا 25 دقیقه کار کنید و 5 دقیقه استراحت. هر چند ساعت یک‌بار نیز لازم است به استراحت‌های طولانی بین 15 تا 20 دقیقه بپردازید.
4)افزایش تمرکز :تفریح و سرگرمی
در حین کار باید زمان‌هایی را به تفریح و سرگرمی اختصاص دهید تا بتوانید از خستگی کارهای روزانه تا حدودی کم کنید.
امروزه بسیاری از ما سعی داریم خستگی خود را با بازی کردن با گوشی همراه و سر زدن به شبکه‌های مجازی کاهش دهیم که اصلا راهکار خوبی نیست.
تا حد امکان برنامه ریزی کنید که حتما تعطیلات آخر هفته را به تفریح بپردازید و کار را کنار بگذارید.
5)دوری از گوشی همراه
در حین انجام کارهای مهم و ضروری لازم است گوشی همراه‌تان را از خود دور کنید. اگر گوشی همراه‌تان کنار دست‌تان باشد، بدون شک وسوسه می‌شوید که مدام آن را چک کنید.
اگر باید به گوشی همراه‌تان دسترسی داشته باشید، پیشنهاد می‌کنم صدای زنگ و لرزش آن را خاموش کنید و با خود قرار بگذارید که هر چند ساعت یک‌بار، بسته به موقعیت و شرایط کاری خود آن را چک کنید.
می‌توانید به راحتی زمان استفاده هر یک از نرم‌افزارهای نصب شده روی گوشی همراه‌تان را در پایان روز ببینید و زمان خود را در استفاده از گوشی همراه کنترل و مدیریت کنید، نرم‌افزار quality time را روی گوشی همراه خود نصب کنید. برای استفاده بهتر از این نرم‌افزار مقاله آسیب های فضای مجازی را بخوانید. در بخش پایانی این مقاله به معرفی نحوه کار با این نرم‌افزار پرداخته‌ایم.
راه‌ها و تکنیک‌های افزایش تمرکز را جدی بگیرید
برخورداری از تمرکز کافی در حین کار باعث می‌شود تا بتوانید کارهای خود را در موعد مقرر به اتمام برسانید و زمان کافی برای پرداختن به کارها و تفریحات دلخواه‌تان داشته باشید.
در کامنت‌ها برای ما بنویسید که برای بهبود تمرکز خود تاکنون چه کارهایی انجام داده‌اید و به چه نتیجه‌ای دست پیدا کرده‌اید؟
به عنوان تجربه شخصی باید بگویم که من با حذف شبکه اجتماعی اینستاگرام توانستم زمانی را در طول روز به کتاب خواندن اختصاص دهم. در اوایل کار چندان آسانی نبود زیرا سال‌ها به داشتن این شبکه اجتماعی روی گوشی همراه خود عادت کرده و دوستان مجازی زیادی پیدا کرده بودم. اما با حذف آن آموختم که ترک هر عادتی مانند چک کردن مداوم گوشی تنها در چند روز اول کار سختی است و مزایای آن از معایببش به شکل قابل‌توجهی بیشتر است.
دیدگاهتان را بنویسید