معنی خجالتی بودن و ریشههای آن
خجالتی بودن چیست؟ بهطور معمول زمانهایی دچار این احساس میشوید که از اضطراب شدید رنج میبرید و به خودتان میگویید ای کاش نامرئی بودم و کسی من را نمیدید. زمانهایی که میترسید از اینکه حرف احمقانهای را به زبان بیاورید و دیگران شما را مورد تمسخر قرار دهند. زمانهایی که در مورد موضوع مورد بحث، حرفی برای گفتن دارید اما شهامت به زبان آوردن آن را ندارید.
بدون شک همه ما تا حدودی این شرایط را تجربه کردهایم. در این مقاله همراه ما باشید تا با معنی خجالت و ریشههای آن آشنا شوید.
معنی خجالت چیست ؟
خجالت و کمرویی به معنای عدم توانایی در برقراری ارتباط مؤثر و صحیح با دیگران است.
در فرهنگ دهخدا خجالت به معنی شرمساری، شرمندگی و حیا معنی شده است.
مهمترین مشکل خجالتی بودن افراد
اولین و مهمترین مشکل آدمهای خجالتی این است که به بازی قایم موشک علاقه زیادی دارند. به این معنی که همیشه سعی میکنند از آدمها فرار کنند تا اینکه بایستند و با آنها همصحبت شوند و این کار خود احساس پیروزی و آرامش بیشتری کسب میکنند.
اگر شما هم فرد خجالتی هستید باید بدانید که این بازی به شدت اعتیادآور است و هر چه بیشتر آن را انجام دهید، ترک کردن آن سختتر میشود.
اگر نمیدانید که فرد خجالتی هستید یا نه به موقعیتهایی که در ادامه مطرح میکنیم، توجه کنید. در صورت انجام این کارها باید بدانید که شما نیز از این احساس مخرب برخوردار هستید.
- اگر در خیابان آشنایی را ملاقات کردید، به سرعت راه خود را کج میکنید و دعا میکنید که شما را ندیده باشد،
- از شرکت در مهمانیهای خانوادگی و دوستانه فرار میکنید و خانه ماندن و تنهایی را ترجیح میدهید،
- اگر به کسی علاقه داشته باشید، از روبهرو شدن و همصحبتی با او ترس دارید و فرار را ترجیح میدهید،
- از شرکت در جلسات مهم اداری هر بار به بهانهای اجتناب میکنید،
- نمیتوانید برای بهبود شرایطی که در آن قرار دارید با دیگران صحبت کنید،
- و در محیط کار نمیتوانید به راحتی با مدیر و همکاران خود ارتباط برقرار کنید.
ویژگی افراد خجالتی و کمرو
اغلب افراد خجالتی ویژگیهای مشترکی دارند که عبارتند از:
- ذهن منفیباف و بدبینی نسبت به رفتارهای خود و دیگران دارند،
- از حضور در جمعهای مختلف ترس داشته و فراری هستند،
- ترس از سخنرانی و صحبت در جمع دارند،
- کمحرف و گوشهگیر هستند،
- خود را فردی مضحک و مسخره میدانند،
- خود را دست و پا چلفتی میدانند و به همین دلیل ترجیح میدهند کاری انجام ندهند،
- برای خود ارزشی قائل نیستند و به دیگران نیز حق میدهند که برای آنها ارزشی قائل نباشد،
- اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی دارند،
- در انجام تصمیماتشان قرص و محکم نیستند،
- و معمولا با صدای فوقالعاده آرامی صحبت میکنند.
ریشههای خجالتی بودن افراد
نظر کاترین هیپورن، هنرپیشه آمریکایی: «به تو یاد دادهاند که باید پدرت را، مادرت را، خواهرهایت را، برادرهایت را، مدرسهات را و معلمهایت را در مورد کمروییات مقصر بدانی. به تو گفتهاند میتوانی همه دنیا را مقصر بدانی ولی هرگز خودت را مقصر ندان؛ هرگز تقصیر تو نیست. ولی باور کن همیشه تقصیر توست. چون اگر قرار باشد کسی عوض بشود، خود تو آن کسی هستی که باید عوض بشوی. به همین سادگی».
ریشههای کمرویی در افراد مختلف متفاوت است و نمیتوان ادعا داشت که همه افراد خجالتی به یک شکل و به یک علت خجالتی هستند.
همه ما در برخورد با دیگران و در موقعیتهای مختلف، گفتگوهای درونی داریم که باعث ایجاد احساس خوب و یا احساس بد در ما میشود. اما افراد خجالتی معمولا گفتگوهای درونی منفی با خود داشته و مدام خود را بابت هر رفتار و عملکردی مورد سرزنش قرار میدهند.
طبق آزمایشات فیلیپ زیمبارو، روانشناس و استاد دانشگاه استنفورد، ریشههای کمرویی را میتوان در سه دسته تقسیم بندی کرد.
1)خجالتی بودن :منفیبافیهای قبل از حضور در جمع
تصورکنید که قرار است در جمعی حضور پیدا کنید، برای مثال قصد دارید در یک مهمانی شرکت کنید و یا روز اول کارتان است.
اگر خجالتی باشید، بدون شک قبل از حضور در جمع با خودتان فکر میکنید:
- اطلاعات کافی برای شرکت در بحثها را نخواهم داشت،
- اگر دیگران از من سوالی بپرسند، نمیتوانم به درستی به سوالاتشان پاسخ دهم،
- لباسی که برای پوشیدن انتخاب کردهام ممکن است مناسب نباشد،
- ممکن است رفتار ناشایستی از خودم نشان دهم و دیگران من را مورد قضاوت قرار دهند،
- من نسبت به دیگران از موقعیت پایینتری برخوردار هستم، (در ذهن خود مواردی مانند زیبایی، سواد، میزان درآمد و… را در نظر میگیرند)،
- و… .
تمام این احساسات منفی قبل از قرار گرفتن در جمع باعث میشوند تا از حضور در برابر دیگران خجل باشید و در نتیجه نتوانید آنگونه که شایسته است، رفتار کنید.
2)منفیبافیهای حین حضور در جمع
خجالتی بودن باعث ایجاد گفتگوهای منفی درونی در افراد میشود که به دو صورت شکل میگیرند:
در حالت اول این افراد در رابطه با هر کاری که میخواهند انجام دهند و یا هر حرفی که میخواهند به زبان بیاورند، مدام با خود کلنجار میروند که آیا این رفتار من درست است، آیا حرفی که میخواهم بگویم، اشتباه نیست. به عبارت دیگر مدام تمام رفتارها و کارهای خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهند. حتی اگر بخواهند میوه بخورند هم به خود میگویند، الان زمان درستی است یا نه؟
در حالت دوم این افراد تمام رفتارها، نگاهها و صحبتهای دیگران را به شکلی منفی و نادرست، مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهند. افراد خجالتی همواره گمان میکنند که دیگران آنها را مورد تمسخر و تحقیر قرار میدهند و این ذهنیت منفی باعث میشود تا فرد به دلیل فشارها و استرسهای شدید که تحمل میکند، در نظر دیگران هم به فردی خجالتی تبدیل شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که اگر به قدرت کلمات منفی توجهی نداشته باشید، به مرور زمان باورهای محدود کننده سدی در برابر رسیدن به خواستهها و اهداف ایجاد میکنند.
3)خجالتی بودن :منفیبافیهای بعد از حضور در جمع
بعد از حضور در جمع نیز افراد خجالتی تمام لحظات سپری شده را با خودشان مرور میکنند و رفتارها و عملکردهای خودشان و دیگران را مورد ارزیابی مجدد قرار میدهند. سپس از این کار احساس خشم داشته و خود را مدام سرزنش میکنند که نباید در جمع حضور پیدا میکردم.
برای مثال با خود میگویند:
- چرا فلانی کنار من ننشست، حتما از من خوشش نمیاید،
- چرا من این حرف را به فلانی زدم، حالا در مورد من چه فکری میکند،
- کاش این لباس را نمیپوشیدم، کفشم با لباسم همخوانی نداشت،
- باید کمتر میخوردم تا مورد تمسخر دیگران قرار نمیگرفتم،
- نباید وقتی فلانی به من شیرینی و شکلات تعارف کرد برمیداشتم، فکر میکند من شکمو هستم،
و تجزیه و تحلیلهایی از این قبیل که در بیشتر مواقع اصلا درست نیستند.
این احساسات رفتهرفته باعث میشود تا فرد گوشهگیری و تنهایی را به بودن در جمع ترجیح بدهند.
از خجالتی بودن فرار کنید
خجالت و کمرویی افراد باعث میشود تا در تمام مراحل زندگی خود نتوانند بهترین عملکرد را داشته باشند و به خواستهها و اهدافی که دارند، برسند. حتی ممکن است با خود فکر کند که لیاقت رسیدن به اهداف و خواستههایشان را ندارند.
دیدگاهتان را بنویسید