10 مورد از ضروری‌ترین و اساسی‌ترین مهارت های تدریس که هر مدرسی باید بیاموزد

مهارت های تدریس را می‌شناسید؟ آیا شما نیز با مدرسان و معلمانی مواجه شده‌اید که از کلاس‌های درس‌شان فراری باشید؟ به نظر شما مشکل از کجا است که مدرسی نمی‌تواند کلاس درس پرشور و جذابی داشته باشد؟

در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و به شما بگوییم که برای مدرس شدن به چه مهارت‌هایی نیاز دارید. مهارت‌هایی که به هیچ‌وجه یادگیری آن‌ها سخت نیست اما باعث می‌شود تا از دیگر مدرسان متمایز شوید.

لازمه آموختن مهارت های تدریس

تدریس، حرفه‌ای است که با استفاده از آن می‌توانید تغییرات مثبت و شگفت‌انگیزی در نحوه تفکر و سبک زندگی دیگران ایجاد کنید. لازم است قبل از انتخاب این حرفه ارزشمند، چندین مهارت مهم و ضروری را بیاموزید تا بتوانید عملکرد بهتری داشته باشید.

بدون شک همه ما در طول دوران مدرسه با معلمان و دبیرانی برخورد داشته‌ایم که از حداقل مهارت‌های لازم نیز برخوردار نبوده و نتوانسته‌ایم آن‌گونه که باید با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم.

چه بسیار معلمانی که عدم مهارت‌شان در برقراری ارتباط صحیح، فن بیان مناسب، تفکر صحیح و خلاق و… باعث شده شاگردان‌شان از مدرسه و تحصیل فراری شوند و دور درس خواندن یک خط قرمز بکشند.

به همین دلیل است که اگر قصد دارید به این حرفه وارد شوید، توصیه می‌کنیم که ابتدا مهارت‌های لازم را بیاموزید تا بتوانید تاثیرگذاری بیشتری روی مخاطبان تان داشته باشید. برای خواندن مطالب بیشتر در این زمینه، مقاله تدریس چیست را مطالعه کنید.

پیشنهاد ویژه

شما هر ایده و مهارتی که داشته باشید را می‌توانید به دیگران آموزش دهید.

در وبینار نقشه راه کسب درآمد از آموزش به معرفی ۸ گام مهم و اساسی برای مدرس شدن پرداخته‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم برای آموختن این گام‌‌ها حتما وبینار نقشه راه کسب درآمد از آموزش را تهیه کنید.

در کنار این وبینار هدایایی برای شما در نظر گرفته‌ایم که به یادگیری مطالب بیان شده کمک بسزایی می‌کنند.

انواع مهارت های ضروری برای تدریس چیست؟

اگر شما اطلاعات و سواد بالایی داشته باشید اما مهارت‌های لازم برای ارائه مطالب به دیگران نداشته باشید، به سختی خواهید توانست یک کلاس درس جذاب را برگزار و مدیریت کنید. مانند افراد بسیاری که از اطلاعات بالایی برخوردار هستند اما در حین صحبت با دیگران نمی‌توانند به درستی نظر و عقایدشان را بیان کنند.

برای تبدیل شدن به مدرسی حرفه‌ای و تاثیرگذار، مهارت‌های زیر را یک به یک بیاموزید:

1)مهارت فن بیان

از مهم‌ترین مهارت‌هایی که یک مدرس باید به خوبی آن را بیاموزد، مهارت فن بیان و سخنوری است. این مهارت به شما کمک می‌کند تا بتوانید اطلاعاتی که در ذهن دارید را به درستی به مخاطبان‌تان انتقال هید و مخاطبان نیز از شنیدن صحبت‌های شما لذت ببرند.

اگر فن بیان خوبی نداشته باشید و با صدایی لرزان، گرفته و آرام صحبت کنید و مدام بین صحبت‌های‌تان مکث کنید، بدون شک در مدت زمان کوتاهی مخاطبان را کلافه و خسته خواهید کرد. داشتن اطلاعات، معلومات و سواد زیاد باعث نمی‌شود تا شما این مهارت را نادیده بگیرید.

می‌توانید برای یادگیری بهتر این مهارت مقاله تکنیک های بهبود فن بیان را بخوانید و دوره آموزش فن بیان و سخنرانی را به صورت رایگان دانلود کنید. با آموزش دیدن می‌توانید به خوبی فن بیان‌تان را تقویت کنید.

2)مهارت های تدریس : زبان بدن

زبان بدن مدرس به او کمک می‌کند تا بتواند در تمام طول تدریس توجه مخاطب را به سخنان خود جلب کند. اگر شما به این مهارت توجهی نکنید و در طول صحبت‌های‌تان تنها یک گوشه بایستید و یا پشت میزتان بنشینید و صحبت کنید، به نتیجه مطلوبی نخواهید رسید.

فراموش نکنید که حتی نحوه راه رفتن و ایستادن شما و حرکت دست‌های‌تان در یادگیری مخاطب تاثیر بسزایی می‌گذارد.

شما باید بدانید که:

• چگونه دست‌های خود را تکان دهید،
• چگونه بایستید،
• چگونه راه بروید،
• چگونه سرتان را تکان دهید،
• و… .

مقاله زبان بدن در سخنرانی در این زمینه به شما کمک بسزایی می‌کند. در ایتن مقاله می‌آموزید که با مخاطب ارتباط چشمی برقرار کنید، صاف بایستید، لبخند بزنید، در تمام مدت صحبت‌های‌تان یک‌جا نایستید و… .

3)مهارت صبر و حوصله

تدریس نیاز به صبر، حوصله و تحمل زیادی دارد. زیرا شما در این حرفه با افراد زیادی سر و کار دارید که خصوصیات اخلاقی و رفتاری خاصی دارند و از فرهنگ‌های متفاوتی هستند. بنابراین شما باید بتوانید که در مواجهه با آن‌ها صبر و تحمل زیادی داشته باشید.

با این مهارت می‌توانید از بروز هرگونه درگیری جلوگیری کنید و با آرامش به تدریس بپردازید.

4)مهارت تفکر صحیح

اگر تفکر خود را رشد دهید به راحتی می‌توانید هر زمان که با مسئله‌ای مواجه شدید آن را حل کنید و از تجربیات قبلی خود و یا دیگران استفاده کنید.

شما نمی‌توانید به راحتی ادعا کنید که دارای تفکری صحیح هستید. برای داشتن یک تفکر منطقی و صحیح باید بتوانید:

• مشکل و مسئله‌ای که با آن رو‌به‌رو می‌شوید را به درستی تشخیص دهید،
• اطلاعات لازم برای حل آن مشکل و مسئله را پیدا کنید،
• بهترین راه‌حل را پیدا کنید و یا از دیگران مشورت بگیرید،
• راه‌حل خود را اجرا کنید و در صورت جواب نگرفتن آن را تغییر دهید،
• در برخورد با مسائل آرامش خود را حفظ کنید،
• و سرانجام به بهترین نتیجه برسید.

از خواندن مقاله تغییر تفکر غافل نشوید و در کنار آن کتاب شش کلاه تفکر را مطالعه کنید.

5)مهارت های تدریس : خلاقیت

خلاقیت توانایی شکستن مرزها و استانداردهای شغلی، علمی، حرفه‌ای و اجتماعی است. اگر بتوانید به عنوان مدرس، خلاقیت داشته باشید و همیشه در حال افزایش آن باشید، جزو بهترین‌ها و حرفه‌ای‌ترین‌ها خواهید بود.

زیرا می‌توانید روش تدریس خلاقانه و منحصر به فردی برای خود انتخاب کنید و از طرف دیگر به مخاطبان‌تان بهترین مشاوره‌ها را بدهید و به آن‌ها کمک کنید تا در انجام کارهای‌شان خلاقیت داشته باشند. فراموش نکنید که یک مدرس خلاق می‌تواند شاگردان خلاقی نیز تربیت کند.

بهترین مهارت این است که شما تفکر خلاق داشتته باشید تا به نتایج خلاق و ایده‌های جدید برسید. این تعریف را به یاد داشته باشید، خلاقیت یعنی چیز تازه و متفاوت به وجود آوردن. به عبارت دیگر خلاقیت آفرینش تصادفی یک چیز تازه است.

مقاله خلاقیت چیست را بخوانید و تمرینات خلاقیت را انجام دهید.

6)مهارت توانایی برقراری ارتباط

از مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید بیاموزید، مهارت توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان‌تان است. زیرا برای این‌که بتوانید اطلاعات، تفکر، اندیشه و عقاید خود را با دیگران در میان بگذارید و بازخوردهای مناسبی دریافت کنید، به این مهارت نیاز دارید.

برای استفاده درست از این مهارت باید:

• مخاطبان‌تان را به خوبی بشناسید،
• به مخاطبان‌تان اثبات کنید که به آن‌ها توجه می‌کنید،
• با مخاطبان خود همدردی کنید،
• از مخاطبان‌تان سوال بپرسید تا به تفکر و سواد مخاطب‌تان پی ببرید،
• در کلاس‌های‌تان شوخ‌طبعی داشته باشید،
• و… .

7)مهارت اعتماد به نفس

برای این‌که در نظر دیگران فردی حرفه‌ای به نظر برسید و در حین آموزش دادن آرامش داشته باشید، باید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.

اعتماد به نفس باعث می‌شود تا:

• محکم و مطمئن صحبت کنید،
• صدای رسا و واضحی داشته باشید،
• استرس و ترس نداشته باشید،
• واکنش‌های دیگران برای‌تان اهمیتی نداشته باشد،
• ترس از قضاوت‌ها و تمسخرهای دیگران نداشته باشید،
• و… .

برای این‌که بتوانید اعتماد به نفس‌تان را افزایش دهید:

• دست از سرزنش کردن خود بردارید،
• هدفمند زندگی کنید،
• خودتان را فرد ارزشمندی بدانید،
• به توانایی‌های خود ایمان داشته باشید،
• به خودشناسی برسید و خودتان را درک کنید،
• و در حیطه آموزش خود متخصص شوید.

شما با افزایش اعتماد به نفس‌تان می‌توانید خودتان را باور کنید و به موفقیت برسید. یکی از راه‌های افزایش اعتماد به نفس، مطالعه کتاب‌هایی در این زمینه است. در مقاله معرفی کتاب های اعتماد به نفس به معرفی ارزشمندترین و پرفروش‌ترین کتاب‌ها در این حیطه پرداخته‌ایم.

8)مهارت های تدریس : مدیریت تعارض

بدون شک شما با افرادی در این حرفه رو‌به‌رو می‌شوید که:

• مسئولیت‌پذیر نیستند و کارهایی که به آن‌ها واگذار می‌کنید را به موقع انجام نمی‌دهند،
• با صحبت‌های شما یا دیگر افراد حاضر در کلاس اختلاف نظر دارند،
• فرهنگ‌ها و در نتیجه رفتارهای متفاوتی دارند،
• شما و دیگران را مورد تمسخر و تحقیر قرار می‌دهند،
• در کلاس بی‌نظمی و مشکل ایجاد می‌کنند،
• و… .

شما به عنوان مدرس وظیفه دارید که مهارت حل تعارض را بیاموزید تا بتوانید از بروز درگیری‌ها و اختلافات جلوگیری کنید. شما باید توانایی مدیریت کلاس را داشته باشید تا بتوانید با خیالی آسوده به موضوع تدریس بپردازید.

البته لازم به ذکر است که اگر در کنار مهارت حل تعارض از مهارت برقراری ارتباط نیز برخوردار باشید، به مرور زمان می‌توانید روی فردی که در کلاس مشکل ایجاد می‌کند، تاثیر مثبت بگذارید و او را به سمت خود جذب کنید.

9)مهارت همدردی

حتما در کلاس‌های آموزشی حضور داشته‌اید که مدرس بدون در نظر گرفتن شرایط کلاس و مخاطبان، سردی و گرمی هوا و…، ساعت‌ها به آموزش پرداخته و هیچ توجهی به خستگی، گرسنگی و تشنگی شاگردانش ندارد.

این اتفاق خوشایندی نیست و باعث می‌شود افراد به سختی تمایل داشته باشند در این کلاس‌ها شرکت کنند. به عنوان مدرس باید به شرایط تک‌تک شاگردان‌تان توجه کرده و با آن‌ها همدردی کنید. شاید این کار زمان زیادی از شما بگیرد ولی مطمئن باشید که مدرس محبوبی بوده و کلاس‌های آموزشی شلوغی برگزار خواهید کرد.

شاید یکی از شاگردان شما شاغل باشد و باید زودتر کلاس را ترک کند و یا شاید اصلا فرصتی برای درس خواندن نداشته باشد، شاید یکی دیگر از شاگردان شما مادری باشد که فرزند کوچک دارد و ده‌ها مشکل دیگر که اگر به آن‌ها بی‌توجه باشید، به موفقیتی که انتظارش را دارید، نخواهید رسید.

10)مهارت شناخت مخاطب

مخاطبان خود را به خوبی بشناسید تا بتوانید به مدرسی حرفه‌ای تبدیل شوید. هر چه بیشتر بتوانید به شناخت خوبی از مخاطبان‌تان دست پیدا کنید می‌توانید:

• در برقراری ارتباط با دیگران قوی‌تر باشید،
• اطلاعات را بهتر به آن‌ها منتقل کنید،
• با آن‌ها همدردی کنید،
• سطح سواد و درک‌شان را متوجه شوید،
• مثال‌هایی قابل درک عنوان کنید،
• و….

برای شناخت مخاطبان‌تان باید به موارد زیر توجه کنید:

• سن،
• جنسیت،
• فرهنگ،
• درآمد،
• تحصیلات،
• کسب و کار،
• تاهل و تجرد،
• و جایگاه اجتماعی.

نکته مهم در میزان استفاده از مهارت های تدریس

برای استفاده از این مهارت‌ها باید به سن و جنس مخاطبان خود توجه ویژه داشته باشید. برای مثال اگر قرار است مخاطبان شما بچه‌ها و کودکان باشند، شما نیاز به مهارت صبر و حوصله زیادی دارید و باید نحوه رفتار با بچه ها را به خوبی بیاموزید.

یا اگر قرار است برای بزرگسالان تدریس کنید باید تقریبا با مشکلات آن‌ها آشنا باشید و مهارت همدردی را بیشتر در خودتان تقویت کنید. برای مثال اگر مخاطب آموزش‌های شما خانم خانه‌داری است که فرزند دارند، شما باید شرایط او را در نظر بگیرید و برای بهتر پیش بردن آموزش‌ها او را راهنمایی کنید.

بنابراین رده سنی و حتی جنسیت مخاطبان شما، باید در نحوه تدریس و رفتارتان تاثیر بگذارد. شما باید به گونه‌ای رفتار کنید که مورد پذیرش تمام مخاطبان‌تان قرار بگیرید.

بنابراین قبل از هر کاری به این فکر کنید که مخاطبان شما چه کسانی هستند. شاید به این نتیجه برسید که صبر و تحمل زیادی برای تدریس به بچه‌ها و کودکان را ندارید و باید مکان تدریس خود را تغییر دهید. مثلا اگر قصد دارید زبان انگلیسی را به کودکان تدریس کنید، باید به آموزش زبان انگلیسی به بزرگسالان بپردازید.

اهمیت مهارت های تدریس را جدی بگیرید

تدریس همان‌طور که می‌تواند برای شما لذت‌بخش باشد، می‌تواند به همان اندازه هم خسته‌کننده، استرس‌زا و طاقت‌فرسا باشد. زیرا این حرفه نیاز به یادگیری مهارت‌های اساسی و مسئولیت‌پذیری فراوان دارد.

اکثر مدرسان گمان می‌کنند که تنها باید اطلاعات زیادی داشته و اطلاعات‌شان را به‌روز نگه دارند، در صورتی‌که این موضوع تنها بخشی از این حرفه است. شما نیاز دارید برای موفقیت در این حرفه از همه نظر بهترین باشید تا بتوانید دیگران را تحت‌تاثیر خود و صحبت‌های‌تان قرار دهید.

این نکته را فراموش نکنید که تنها بیان یک جمله می‌توانید زندگی یک فرد را تغییر دهد. بنابراین تلاش کنید تا در این حرفه بهترین شوید و مهارت‌های لازم برای آموزش را بیاموزید.

و توصیه آخر این‌که ما در موسسه معماری زندگی به آموزش این مهارت‌ها در قالب مقاله و دوره پرداخته‌ایم. در بین بخش‌های این مقاله نیز لینک مقالات مرتبط را قرار داده‌ایم. حتما برای یادگیری این مهارت‌ها اقدام کنید و آموزش ببینید.

تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که برای مدرس شدن چه مهارت‌هایی لازم است؟

شما چه مهارت‌های دیگری را برای تدریس لازم و ضروری می‌دانید؟ در کامنت‌ها نظر خود را برای ما بنویسید.