تکنیک ها و تمرینات برقراری ارتباط چشمی با مخاطبان در سخنرانی
ارتباط چشمی در سخنرانی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین روش‌های جلب‌توجه مخاطب در سخنرانی است. در این مقاله به‌طور مفصل در مورد تمرینات، اشتباهات و تکنیک های تقویت ارتباط چشمی در سخنرانی توضیح داده‌ایم. با خواندن این مقاله می‌توانید به این مهارت دست پیدا کرده و به این سوال پاسخ دهید که چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم ؟
ارتباط چشمی چیست؟
برقراری تماس چشمی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم به درستی با دیگران ارتباط برقرار کنیم. همه ما با چشمان خود حرف می‌زنیم، می‌خندیم و احساسات‌مان را منتقل می‌کنیم. به عبارت دیگر تماس چشمی نوعی زبان بدن است که در حین برقراری ارتباط با دیگران و هم‌صحبت شدن با آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در اکثر مواقع چشم و زبان بدن ما بیشتر از کلماتی که به زبان می‌آوریم با مخاطب صحبت می‌کنند. به این معنی که مخاطب می‌تواند با نگاه به چشمان و زبان بدن ما به راحتی متوجه شود که آیا حرف‌های‌مان با احساسات و رفتارمان هم‌خوانی دارد یا نه. در بخش بعدی در مورد اهمیت ارتباط چشمی در علم روانشناسی می‌پردازیم.
قبل از آن لازم است توصیه کنیم برای یادگیری روش‌های دیگر تاثیرگذاری روی مخاطب، مقاله جلب توجه مخاطب در سخنرانی را مطالعه کنید و حتما دوره آموزش فن بیان و سخنرانی را به صورت رایگان دانلود کنید. هر چه در این راه بیشتر مطالعه کنید و آموزش ببینید، می‌توانید در مدت زمان کوتاهی به سخنرانی حرفه‌ای تبدیل شوید.
روانشناسی ارتباط چشمی در سخنرانی
دانستن این موضوع که چگونه برای سخنرانی و هم‌صحبتی با دیگران ارتباط چشمی برقرار کنیم ، از مهم‌ترین عوامل موفقیت در استفاده از این روش است. در ادامه چند مورد از اهمیت‌ها و فواید برقراری ارتباط چشمی با مخاطبان را برای‌تان به‌طور کامل توضیح می‌دهیم تا با روانشناسی ارتباط چشمی بهتر آشنا شوید و سپس به بیان اشتباهات، تکنیک‌ها و تمرینات می‌پردازیم.
1)برقرار کردن ارتباط موثر با مخاطب
زمانی‌که به‌طور مستقیم به چشم‌های مخاطب خود نگاه کنید، می‌توانید ارتباط مؤثر و کارآمدی با او برقرار کنید. زیرا این روش شما کمک می‌کند تا مخاطب‌تان:
- بیشتر به صحبت‌های شما گوش دهد،
- بداند که توجهش برای شما اهمیت زیادی دارد،
- در حین بیان مطالب با شما هم‌فکری و همکاری کند،
- صحبت‌های شما را تایید کند،
- و به سوالات‌تان پاسخ دهد.
2)بهبود بخشیدن به افزایش تمرکز شما
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که برقراری تماس چشمی با دیگران باعث حواس‌پرتی و عدم تمرکزشان می‌شود. این تصور اشتباه است.
به‌طور حتم مکان سخنرانی به دلیل وجود نور و صداهای مختلف، تکان خوردن مخاطبان، صحبت کردن‌شان با یکدیگر، در دست داشتن گوشی‌های همراه و…، حواس شما را پرت می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق، با مخاطبان خود ارتباط چشمی برقرار کنید. با تقویت ارتباط چشمی می‌توانید به آرامش ذهنی و تمرکزتان بر ارائه مطالب، کمک قابل‌توجهی داشته باشید.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که در این لحظه باید تماس چشمی خود را برای چند ثانیه ثابت نگه دارید. تنها 4 تا 5 ثانیه کافی است.
3)کاهش سرعت گفتار و تغییر لحن
یکی دیگر از مهم‌ترین فواید برقراری ارتباط چشمی در سخنرانی ، کاهش سرعت و تغییر در لحن بیان است. زمانی که به چشم‌های مخاطبان خود نگاه می‌کنید به‌طور حتم سرعت بیان‌تان کاهش یافته و مطالب را شمرده‌تر عنوان می‌کنید.
علاوه بر این با سرعت کمتر، صدای معتبرتری خواهید داشت و توجه مخاطبان را بیشتر به صحبت‌های خود جلب خواهید کرد. با کاهش سرعت گفتار شما، تمرکز مخاطب نیز افزایش می‌یابد.
برای یادگیری نکات و تکنیک‌های لازم برای داشتن لحن مناسب، مقاله لحن در فن بیان را حتما مطالعه کنید.
4)افزایش اعتماد به نفس و قدرت
حتما با افرادی برخورد داشته‌اید که در هنگام صحبت کردن نگاه خود را از شما پنهان کرده و نتوانسته‌اند به‌طور مستقیم به چشم‌های شما نگاه کنند. در این لحظه شما چگونه او را قضاوت کرده‌اید؟ بدون شک به این موضوع فکر کرده‌اید که طرف مقابل‌تان اعتماد به نفس کافی ندارد.
در سخنرانی نیز همین‌طور است. در حقیقت برقراری ارتباط چشمی با مخاطب یکی از راه‌های افزایش اعتماد به نفس است. شما به عنوان سخنران با برقراری تماس چشمی به موقع و پایدار، قدرت و اعتماد به نفس خود را به مخاطب نشان می‌دهید. بنابراین لازم است بدانید که چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم .
در مقاله معرفی کتاب های اعتماد به نفس می‌توانید با کتاب‌های کاربردی نوشته شده در این زمینه آشنا شوید.
5)آسان شدن تعامل و بازخورد گرفتن از مخاطبان
زمانی‌که در طول سخنرانی خود به جای نگاه کردن به اطراف و دست‌نوشته‌های‌تان به چشم‌های مخاطبان‌تان نگاه کنید، به خوبی متوجه می‌شوید که مخاطبان‌تان به صحبت‌های شما واکنش نشان داده و تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند یا نه. واکنش نشان دادن به این معنی است که مخاطبان‌تان لبخند بزنند، اخم کنند، با تکان دادن سر صحبت‌های شما را تایید کند و پایان جمله‌های شما را بیان کنند.
این اتفاق بهترین اتفاقی است که می‌تواند برای یک سخنران رخ دهد. زیرا به راحتی توانسته است با مخاطبان خود تعامل مثبت ایجاد کرده و تا حدودی متقاعدشان کند. برای برقراری تعامل بهتر با مخاطب، در بخش بعدی شما را با تکنیک های تقویت ارتباط چشمی در سخنرانی آشنا می‌کنیم.
6)نشان‌دهنده احترام به مخاطب
چشمان ما نشان‌دهنده صداقت و صمیمیت است. به همین دلیل اگر به‌طور مستقیم به چشم‌های مخاطب‌تان نگاه کنید، به او می‌فهمانید که برایش احترام ویژه‌ای قائل هستید.
حتی در صحبت‌های دو نفره نیز این روش را حتما به کار ببرید تا ارتباط بین‌تان مستحکم‌تر شده و فرد مقابل به صحبت‌های شما توجه کافی نشان دهد.
7)آشکار کردن عواطف و احساسات
شما هر احساسی که داشته باشید را با برقراری تماس چشمی، به مخاطب خود انتقال می‌دهید. این اتفاق باعث می‌شود مخاطب به راحتی به صحبت‌های شما پی‌ببرد، واکنش مناسبی از خود نشان دهد و در اکثر مواقع با شما همدردی کند. بنابراین حتما لازم است در جهت تقویت ارتباط چشمی خود تلاش کنید.
اکنون با بیان این نکته باید به این موضوع پی برده باشید که در حین بیان درخواست‌های خود با دیگران به برقراری تماس چشمی حرفه‌ای نیاز دارید.
8)درک کردن احساسات مخاطب
با نگاه کردن به چشم‌های مخاطبان‌تان به خوبی می‌توانید به احساسات او در همان لحظه پی‌ببرید و متوجه شوید که سخنرانی و صحبت‌های‌تان برای آن‌ها یکنواخت شده و احساس خستگی و کلافگی می‌کند. اگر متوجه شدید که اکثر مخاطبان همین احساس را دارند، در این لحظه می‌توانید:
- زمان استراحت اعلام کنید،
- مخاطبان را به تحرک وادار کنید،
- سوال بپرسید و یا به سوالات پاسخ دهید،
- مخاطب را با شوخی‌های خود بخندانید.
برای دوری از یکنواختی، مقاله فعالیت گروهی در سخنرانی را مطالعه کنید. در این مقاله به بیان بازی‌هایی پرداخته‌ایم که باعث می‌شوند سخنرانی برای مخاطب کسل‌کننده نباشد.
دلایل پرهیز از ارتباط چشمی در سخنرانی
اگر در هنگام سخنرانی و هم‌صحبتی با دیگران از برقراری تماس چشمان‌تان خودداری کنید، مخاطب شما را قضاوت کرده و به این باور می‌رسد که:
- اعتماد به نفس ندارید،
- سخنرانی مبتدی و تازه کار هستید،
- فردی درون‌گرا بوده و از حضور در جمع فرار می‌کنید،
- موقع بیان مطالب استرس دارید،
- فردی خجالتی و کم رو هستید،
- و یا به متن سخنرانی خود تسلط کافی ندارید.
تکنیک های تقویت ارتباط چشمی در سخنرانی
در برقراری ارتباط چشمی با مخاطب لازم است به تکنیک‌ها و نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم، توجه داشته باشید تا بتوانید به پاسخ این سوال برسید که چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم ؟
1)ارتباط چشمی و پیام‌های چشم‌های ما
با هر کدام از مخاطبان خود به گونه‌ای ارتباط چشمی برقرار کنید که گمان کنند به‌طور مستقیم با آن‌ها صحبت می‌کنید. این کار در برقراری ارتباط موثر اهمیت بسزایی دارد.
2)همراه کردن و درگیر کردن مخاطبان
در هنگام سخنرانی سعی کنید با تماس چشمی افراد را به همراهی با خود وادار کنید. مخاطبان باید به سخنان شما توجه کنند تا بتوانند مفهوم آن‌ها را متوجه شده و سخنرانی برای‌شان مفید باشد.
این نکته را فراموش نکنید که از همان ابتدای سخنرانی و شروع صحبت‌های خود باید تماس چشمی برقرار کنید.
3)مکث و حفظ کردن ارتباط چشمی در سخنرانی
نباید به سرعت چشمان خود را از نگاه مخاطبان بردارید و به سراغ مخاطب بعدی بروید. طی تحقیقات انجام شده تنها 5 ثانیه برای اتمام یک فکر، زمان لازم است. به این معنی که با 5 ثانیه مکث می‌توانید درک صحبت‌های‌تان را برای مخاطب افزایش دهید. بنابراین باید در هر بار ارتباط چشمی، 5 ثانیه مکث کنید تا بتوانید ارتباط مناسبی برقرار کنید.
مکث در سخنرانی و در حین صحبت نیز باعث کاهش سرعت گفتار، به یاد آوردن کلمات، درک بیشتر مخاطب و… می‌شود. پس علاوه بر مکث در تماس چشمی، در حین صحبت نیز لازم است در موقعیت‌های مناسب مکث کنید.
4)باعث احساس ناراحتی دیگران نشدن
بسیاری از افراد ارتباط چشمی مستقیم را دوست ندارند و در این لحظه احساس راحتی نمی‌کنند. باید به عنوان یک سخنران به این موضوع توجه کنید و زمانی‌که احساس کردید مخاطب‌تان از این موضوع ناراحت و معذب شده است، نگاه خود را بردارید.
درست است که تقویت ارتباط چشمی به این دلیل که یک سیگنال قوی ارتباط جهانی است، لازم و ضروری است. اما برخی از فرهنگ‌ها و سنت‌ها این ارتباط را اهانت‌آمیز تلقی می‌کنند. بنابراین لازم است به این موضوع توجه ویژه داشته باشید و با همه افراد ارتباط چشمی طولانی برقرار نکنید.
پیشنهاد می‌کنم قبل از سخنرانی و حتی هم‌صحبتی با یک فرد تا حد امکان شناخت نسبی از مخاطب‌تان به دست آورید.
5)تمرین کردن سخنرانی در جمع
حتما سخنرانانی را دیده‌اید که برای بیان افکار خود و یافتن کلمات مناسب، به سقف و یا در و دیوار نگاه می‌کنند. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که این افراد متن سخنرانی خود را به خوبی تمرین نکرده و به آن مسلط نیستند و یا با نگاه کردن به دیگران احساس می‌کنند تمرکز خود را از دست می‌دهند.
به همین دلیل لازم است تا جایی‌که می‌توانید سخنرانی و صحبت‌های خود را تمرین کنید تا ترس از فراموشی و عدم تمرکز نداشته باشید. تمرین کردن آمادگی شما را برای انتقال مفاهیم و ارتباط چشمی با مخاطبان افزایش می‌دهد و به شما آموزش می‌دهد که چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم .
برای تمرین می‌توانید از اشخاص و یا عروسک استفاده کنید تا بتوانید هم‌زمان تماس چشمی را نیز تمرین کنید.
6)بروز احساسات با ارتباط چشمی در سخنرانی
با استفاده از این روش سعی کنید احساسات خود را به مخاطب انتقال دهید تا تاثیر کلام‌تان چندین برابر شود. می‌توانید این کار را با باز و بسته کردن پلک‌های خود نیز انجام دهید. این نکته را همواره به یاد داشته باشید که چشمان شما، پنجره‌ای به درون شما است.
7)ملاقات با مخاطبان، قبل از شروع
سعی کنید در صورت امکان قبل از شروع سخنرانی با مخاطبان ملاقات کنید. این کار را به این دلیل توصیه می‌کنم که برقراری ارتباط چشمی در همان لحظه شروع، با افراد غریبه، کار دشواری است.
لازم نیست این برقراری ارتباط قبل از شروع را با تمام مخاطبان انجام دهید. تنها چند نفر از آن‌ها کافی هستند تا بتوانید در شروع سخنرانی با آن‌ها چشم در چشم شوید و کم کم با دیگران نیز ارتباط برقرار کنید. این کار باعث می‌شود علاوه بر شما، مخاطبان‌تان نیز بیش از پیش با شما احساس صمیمت و راحتی کنند.
برای این کار می‌توانید قبل از شر.ع سخنرانی در جمع مخاطبان‌تان حاضر شوید و یا با چند نفر از آن‌ها یک روز قبل از سخنرانی به صورت حضوری و یا تماس تصویری صحبت کنید.
8)چک کردن روشنایی سالن
حتما قبل از سخنرانی نور سالن را چک کنید. این موضوع نکته مهمی است که اغلب افراد از آن غافل می‌شوند. زیرا اگر نور سالن کم باشد، مخاطب متوجه ارتباط چشمی شما نخواهد شد. بدون شک مخاطب با نور کم سالن، بی‌حوصله شده و در طول سخنرانی یا چرت می‌زند و یا با کار دیگری خود را سرگرم می‌کند.
9)تکنیک های ارتباط چشمی در سخنرانی با سوال و جواب
زمانی‌که از مخاطب خود سوال می‌پرسید و او در حال جواب دادن است، ابدا ارتباط چشمی خود را با او قطع نکنید. این کار به مخاطب اطمینان می‌دهد که برای پاسخ او ارزش قائل هستید، حتی اگر اشتباه پاسخ بدهد.
برعکس در زمان‌هایی که مخاطب در حال سوال پرسیدن از شما است، باز هم ارتباط چشمی خود را قطع نکنید و به مخاطب توجه نشان دهید.
بسیاری از سخنران‌ها از زمان سوال و جواب در سخنرانی ترس دارند. اگر شما هم با این ترس دست و پنجه نرم می‌کنید، با خواندن مقاله سوال پرسیدن در سخنرانی می‌توانید بیاموزید که چگونه سوالات‌تان را مطرح کنید تا به پاسخ مورد انتظارتان برسید و با خواندن مقاله پاسخ به سوال در سخنرانی بیاموزید که چگونه سوالات مخاطبان‌تان را به درستی و بدون استرس پاسخ دهید.
با یادگیری این مسائل در برقراری تماس چشمی موفق خواهید بود.
10)نزدیک شدن به مخاطبان
در صورت امکان به شما توصیه می‌کنم تا از سن و جایگاه سخنرانی پایین آمده و با نزدیک شدن به مخاطبان با آن‌ها تماس چشمی برقرار کنید. با نزدیک شدن به مخاطب می‌توانید احساس صمیمیت بیشتری ایجاد کنید.
11)استفاده از حروف M یا W
برای اینکه بدانید چگونه به تمام مخاطبان خود نگاه کنید، هر از چندگاهی از تکنیک حروف استفاده کنید. یعنی نگاه خود را به صورت حروف M و یا W در تمام سالن بچرخانید. تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کنید میزان سرعت نگاه کردن‌تان است. نباید با سرعت صورت خود را حرکت دهید. این تکنیک باید کاملا آرام و با مکث انجام شود تا تاثیرگذاری خود را نشان دهد.
تمرینات تقویت ارتباط چشمی در سخنرانی
برای اینکه بهتر بتوانید از این تکنیک مهم و موثر در طول سخنرانی خود استفاده کنید، تمریناتی را در ادامه شرح می‌دهیم که با انجام دادن‌شان این مهارت ارزشمند و کاربردی را افزایش دهید. هر چه بیشتر تمرین کنید، بیشتر به موفقیت نزدیک می‌شوید. با استفاده از این تمرینات کاملا مطلع می‌شوید که چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم ؟
1)نگاه کردن به اجسام
در حین تمرین کردن، به اجسام و اشیایی که در اطراف‌تان وجود دارد، نگاه کنید و حتما به حرکات صورت، میزان پلک زدن و مکث کردن خود دقت کنید. حتی می‌توانید اشیایی را در اطراف خود بچینید تا تمرین بهتری داشته باشید.
2)نگاه کردن به عکس و پوستر
می‌توانید تعدادی عکس و پوستر از چهره‌های افراد تهیه کرده و به دیوار نصب کنید. در انتخاب عکس‌ها، توجه کنید که صورت و چشم‌های افراد به خوبی نشان داده شوند. این تمرین در کاهش استرس شما نیز نقش اساسی خواهد داشت.
3)تصویرسازی ذهنی
در هنگام تمرین متن سخنرانی، از تصویرسازی ذهنی استفاده کنید. به این صورت که تصور کنید افرادی در مقابل شما حضور دارند و شما باید در طول صحبت‌های خود با آن‌ها ارتباط چشمی مناسبی برقرار کنید.
بسیاری از افراد از این موضوع رنج می‌برند که نمی‌توانند قوه تخیل خود را به کار گرفته و تصویرسازی کنند. توصیه می‌کنم اگر با این مشکل روبه‌رو هستید حتما کتاب بخوانید و فیلم ببینید.
4)حضور در مکان سخنرانی
سعی کنید در سالن و مکانی که قرار است سخنرانی کنید نیز تمرین داشته باشید. متن صحبت‌های خود را حداقل یک بار در سالن با توجه به تکنیک های ارتباط چشمی در سخنرانی ، تمرین کنید.
با این کار علاوه بر تماس چشمی می‌توانید حرکات بدن و جابه‌جا شدن روی سن را نیز تمرین کنید. حتما چندین بار از سن پایین بیایید و در لحظه پایین آمدن تماس چشمی خود را با مخاطب، تمرین کنید.
5)برقراری تماس تصویری
حتما در طول روز با دوستانتان تماس تصویری برقرار کرده و با آن‌ها صحبت کنید. تنها باید در حین صحبت به دوربین گوشی خود نگاه کنید، نه چهره دوستانتان. زیرا تنها با نگاه کردن به دوربین گوشی مخاطب‌تان احساس می‌کند که به چشمانش نگاه می‌کنید. با این تمرین می‌توانید از پرت شدن حواس‌تان و توجه به موضوعات دیگر در حین صحبت نیز جلوگیری کنید.
اشتباهات و مشکلات ارتباط چشمی در سخنرانی
در استفاده از ارتباط چشمی با مخاطب، باید دقت کنید که یک سری از اشتباهات و نبایدها را انجام ندهید. اشتباهاتی از جمله:
1-تقویت ارتباط چشمی را جدی نگیرید و هیچ تلاشی برای یادگیری و استفاده از آن نکنید.
2-بدون برقراری ارتباط چشمی با مخاطبان، روی صحنه حاضر شوید.
3- بیش از حد به یک نفر نگاه کنید و سوالات خود را تنها از او بپرسید. (این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که شما از نگاه کردن به همه افراد ترس داشته و دچار استرس می‌شوید. به همین دلیل ترجیح می‌دهید تنها به یک نفر نگاه کنید).
4-در طول سخنرانی آشکارا به ساعت، تلفن همراه و دست‌نوشته‌های خود نگاه کرده و تماس چشمی خود را با مخاطب قطع کنید.
5-به تفاوت‌های فرهنگی توجه نکنید. (برای مثال در فرهنگ‌های خاورمیانه نگاه کردن به چشم‌های دیگران، نامناسب و هنجارشکنی است ولی در ایالات متحده این کار نشان‌دهنده احترام است).
6-در پایان تمام جملات و پاراگراف‌ها، به یادداشت‌ها، دست‌نوشته‌ها و اسلایدهای خود نگاه کنید.
7-حرکت چشمان خود را کنترل نکنید و بدون مکث به افراد نگاه کنید.
8-گمان کنید که در تمام طول سخنرانی باید به چشمان تک‌تک افراد نگاه کنید و مدام در پی برقراری تماس چشمی باشید. (تنها کافی است نگاه خود را بین تمام نقاط مختلف سالن تقسیم کنید).
9-در حین صحبت تند تند پلک بزنید. (پلک زدن بیش از حد نشان‌دهنده استرس و عدم اعتماد به نفس شما است).
تمرینات و تکنیک های تقویت ارتباط چشمی در سخنرانی را جدی بگیرید
حتما به نکاتی که در بالا به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، دقت کنید تا در طول سخنرانی‌های خود ارتباط چشمی را فراموش نکنید. به اندازه‌ای تمرین کنید که به خوبی بدانید با مخاطبان خود، چگونه ارتباط چشمی برقرار کنیم ؟
از همین امروز برقراری ارتباط چشمی را از خانواده و دوستانتان شروع کنید تا برای‌تان به امری عادی و عادت تبدیل شود. با این کار به بهبود ارتباط خود با نزدیکان‌تاان نیز کمک بسیاری می‌کنید.
در کامنت‌ها به ما بگویید که در حین صحبت با دیگران از تماس چشمی استفاده می‌کنید و یا این کار برای‌تان سخت و طاقت‌فرسا است؟
دیدگاهتان را بنویسید