10 نکته مهم و 7 مورد از انواع سوال پرسیدن از مخاطب در سخنرانی
نحوه سوال پرسیدن در سخنرانی یکی از بهترین و موثرترین روشها برای جلبتوجه مخاطب است. با سوال پرسیدن میتوانید ذهن مخاطبان را با صحبتهای خود درگیر کرده و توجه بیشتری از آنها بگیرید. با خواندن این مقاله میتوانید با انواع سوالات و ارزش سوال پرسیدن آشنا شده و نکات مهم استفاده صحیح از آنها را بیاموزید.
توصیه میکنم قبل از خواندن مقاله، ویدیو زیر را حتما تماشا کنید. در این ویدیو به معرفی 3 روش کاربردی پرداخته و برای درک بهتر مثالهایی عنوان کردهایم. برای دیدن این ویدیو تنها به 5 دقیقه زمان نیاز دارید.
ارزش سوال پرسیدن در سخنرانی
زمانیکه از مخاطب خود سوال میپرسید، قلابی به ذهنش وصل میکنید که باعث میشود بیشتر با شما همراه شده و درگیر سخنانتان شود. به عبارت دیگر سوال پرسیدن راهی در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید گفتار و افکار مخاطبان را کنترل کنید.
برای فهم بهتر موضوع و یادگیری روشهای بیشتر، پیشنهاد میکنم حتما مقاله جلب توجه مخاطب در سخنرانی را مطالعه کنید، روشهایی مانند: انجام فعالیتهای گروهی، تعریف داستان، استفاده از ابزار، استفاده از اسلاید، پخش فیلم و… . با خواندن این مقاله نکات لازم برای سخنران خوبی بودن را میآموزید.
فواید مهارت سوال پرسیدن از مخاطبان در سخنرانی
مطرح کردن پرسش در حین سخنرانی ابدا ضرورتی ندارد اما اگر از این روش استفاده کنید، میتوانید:
- به راحتی مخاطب را درگیر صحبتهای خود کنید،
- تنوع ارائه سخنرانی خود را افزایش دهید،
- مخاطبان را تحتتاثیر قرار دهید و ترغیب کنید تا با شما همراه شود،
- میتوانید بر نکات خاص صحبتهای خود تاکید کنید،
- ایدههای خود را مطرح کنید،
- شنوندگان را به تفکر وادار کنید،
- دید کلی از صحبتهای خود در اختیار مخاطبان قرار دهید،
- و از همه مهمتر با دیدگاهها و عقاید مخاطبان بیشتر آشنا شوید.
انواع روشهای صحیح سوال پرسیدن در سخنرانی
چند نوع پرسش وجود دارد که میتوانیم با توجه به موقعیتهای مختلف در سخنرانی، از آنها استفاده کنیم. اهمیت و ارزش سوال پرسیدن را دستکم نگیرید و با انواع سوالاتی که در ادامه بیان میکنیم سعی کنید مهارت و نحوه سوال پرسیدنتان را بهبود بخشید.
1)سوالات آماری
سوالات آماری زمانی مطرح میشوند که بخواهیم از مخاطبانمان آمار بگیریم. به عبارت دیگر قصد ما از مطرح کردنشان تفکیک مخاطبان از یکدیگر و شناخت بیشتر آنها است.
برای یادگیری بهتر به این مثالها توجه کنید:
- چند نفر از شما متاهل هستید؟
- چند نفر از شما دوست دارید فن بیان خودتان را تقویت کنید؟
- چند نفر از شما شغل دولتی دارید؟
- چند نفر از شما دارای فرزند هستید؟
2)سوالات باز و بسته
سوالات بسته به سوالاتی گفته میشود که پاسخهایی کوتاه و چند کلمهای دارند. مانند «ساعت چند است؟»، «نام شما چیست؟»، «در چه رشتهای تحصیل کردهاید؟» و… . مطرح کردن این نوع سوالات شما را مستقیم به جواب میرساند و برای تصمیمگیری و به نتیجه رساندن بحث بسیار موثر هستند. این نوع سوالات برای شروع سوالات قیفی شکل بسیار پرکاربرد هستند.
سوالات باز کاملا برعکس سوالات بسته هستند. به این صورت که پاسخ این سوالات طولانیتر بوده و به صورت کلی مطرح میشوند. این سوال را باید زمانی مطرح کنید که از مخاطب انتظار داریم عقاید، افکار، تصمیمات و احساساتشان را با ما در میان بگذارند. برای مثال «چرا به سراغ این رشته تحصیلی رفتید؟»، «آیا شما در زندگیتان اهل ریسک کردن، هستید؟»، «شما خلاقیت دارید؟» و از این قبیل سوالات.
3)روش سوال و جواب
ارزش سوال پرسیدن به این شکل برای سخنران بسیار پر اهمیت است. به این دلیل که با بیان کردنشان میتوانیم از مخاطبان پاسخهای واضحی دریافت کنیم. لازم به ذکر است که برای استفاده درست از این نوع پرسشها باید 2 تا سوال مطرح کنید. ابتدا سوال خود را به صورت آماری بپرسید و سپس با سوالی دیگر از مخاطب توضیح بخواهید. در این صورت مخاطب با خواست خودش به سوال شما جواب خواهد داد.
برای مثال، ابتدا بپرسید: «چه کسی میداند معنی درست هدف چیست؟» و بعد از اینکه عدهای دست خود را بلند کردند، بلافاصله بپرسید «چه کسی دوست دارد توضیح بدهد؟».
شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که چرا باید یک سوال را به دو روش پرسید. جواب این است که بسیاری از افراد کارهای خود را به طور غریزی انجام میدهند و از دیگران طبعیت میکنند. به همین دلیل اگر بلافاصه از آنها توضیح بخواهید، امکان دارد پاسخ درست را ندانند و یا اینکه از صحبت در برابر جمع خجالت بکشند و احساس ناخوشایندی پیدا کنند.
با مطرح کردن سوال دوم میتوانید بهطور واضح ببینید که عدهای دست خود را پایین میآورند.
4)سوالاتی برای تفکر
نحوه سوال پرسیدن به این شکل تنها مخاطبان شما را به تفکر وادار میکند و به دنبال آمار گرفتن و یا پاسخی از طرف آنها نیست.
برای مثال:
- تا به حال به 10 سال آینده خود فکر کردهاید؟
- برای آینده برنامهریزی دقیق و مطمئنی دارید؟
- اهداف درستی برای خود انتخاب کردهاید؟
5)سوال پرسیدن در سخنرانی : سوالات قیفی شکل
شما زمانی میتوانید از این نوع سوال پرسیدن استفاده کنید که بخواهید به جوابهای واضحی برسید. در استفاده هاز سوالات قیفی شکل باید از سوالات عمومیتر شروع کنید و به مرور به سوالات مهمتر و تخصصیتر برسید.
برای مثال لازم است در بخشی از سخنرانی خود از مخاطبانتان سوالاتی بپرسید تا مطمئن شوید که موضوع مورد بحث را به درستی متوجه شدهاند یا نه. شما نباید مستقیم سوال اصلی را مطرح کنید و سر اصل مطلب بروید. بلکه باید ابتدا از سوالات عمومیتر و بیاهمیتتر شروع کنید تا در پایان به سوال اصلی برسید.
با این روش ذهن مخاطب را برای پرسیدن سوال اصلی آماده میکنید و مهارت سوال پرسیدن خود را افزایش میدهید.
6)ارزش سوال پرسیدن :سوالات پیشرو
این نوع سوالات به شما کمک میکنند تا ذهن مخاطب را به نفع خود تغییر دهید، به گونهای که مخاطب گمان کند به خواست خودش با شما همراه شده است. برای مثال باید سوالات خود را اینگونه مطرح کنید: «شما دوست دارید در زندگی خود پیشرفت کنید و به درآمد مطلوبتان برسید، اینطور نیست؟»، «شما مایل هستید ذهن خلاقی داشته باشید، درست است؟» و… .
7)سوالات پی در پی
یکی دیگر از بهترین انواع سوال پرسیدن ، بیان سوالات مرتبط و پیدرپی است. اگر سوالات مرتبط را پشتسر هم عنوان کنید، بدون شک تاثیر بهتری بر مخاطبانتان خواهید گذاشت و منظور خود را بهتر منتقل خواهید کرد.
برای مثال سوالات خود را اینگونه بپرسید: آیا برای خود هدف بزرگی تعیین کردهاید؟ از جایگاه و موقعیتی که دارید، راضی هستید؟ قصد دارید 10 سال آینده نیز در همین جایگاه بمانید؟ آینده برای شما به چه شکلی خواهد بود؟
البته به یاد داشته باشید که نباید سوالات خود را به گونهای مبهم و کلافهکننده مطرح کنید. بلکه باید سوالاتی را انتخاب کنید که به یکدیگر مرتبط بوده و ذهن مخاطب را گیج و سردرگم نکند.
10 نکته مهم سوال پرسیدن در سخنرانی
اکنون که با انواع سوال پرسیدن آشنا شدید، در ادامه نکاتی را ذکر میکنیم تا بهتر بتوانید به ارزش سوال پرسیدن پی برده و برای استفاده از این روش برنامه ریزی کنید. در هر بخش تا حد امکان سعی کردهایم مثالهایی را با یک موضوع عنوان کنیم تا بهتر بتوانید تفاوت بینشان را متوجه شوید و به درستی از آنها استفاده کنید.
1)بعد از سوال مکث کنید
مهمترین نکتهای که در نحوه سوال پرسیدن حتما باید به آن توجه کنید این است که بعد از پرسیدن سوال، مکث کنید و به مخاطب فرصت دهید تا با شما مشارکت و همکاری داشته باشد. اگر بعد از پرسیدن سوال به صحبتهای خود ادامه دهید، فرصت تفکر را از مخاطب خواهید گرفت.
2)مخاطب را به همکاری ترغیب کنید
با نحوه سوال پرسیدن صجیج و اصولی میتوانید مخاطب را به همراهی و همکاری با خود ترغیب کنید. برای این کار میتوانید از دو راه استفاده کنید:
- از مخاطب سوالاتی بپرسید که جوابشان بله یا خیر باشد (پاسخهای کوتاه)،
- با سوالات خود به مخاطب ثابت کنید که شبیه یکدیگر بوده و دغدغهها و مشکلات یکسانی دارید.
3)سوال پرسیدن در سخنرانی : سوالات را شخصی کنید
به گونهای سوالات خود را مطرح کنید که مخاطب گمان کند تنها با او صحبت میکنید. توصیه میکنم از کلمات «شما» و «خود» استفاده کنید.
برای مثال به جای اینکه بپرسید «آیا کسی در اینجا هست که به 10 سال آینده خود فکر کرده باشد؟»، بهتر است سوال خود را اینگونه مطرح کنید «آیا به 10 سال آینده خود فکر کردهاید؟». با این روش سوالات را شخصیتر مطرح میکنید.
4)احساسات مخاطب را برانگیخته کنید
سوالاتی مطرح کنید که باعث برانگیخته شدن احساسات مخاطبانتان شوند. ارزش سوال پرسیدن به این شکل برای مخاطب از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال از او بپرسید «آیا برای آینده خود کاری انجام دادهاید؟».
به عبارت دیگر سوالاتی بپرسید که مخاطب را تکان دهد و سپس به او اطمینان دهید که برای رفع مشکلش راهحل خوبی در اختیار دارید و به او کمک میکنید.
5)از پیشبینی سوالات مخاطبان استفاده کنید
در حین طرح کردن سوالات، به این فکر کنید که مخاطبانتان ممکن است در مورد این موضوع چه سوالاتی را مطرح کنند و چه دغدغههایی داشته باشند. در این صورت میتوانید سوالاتی متناسب با افکار و دغدغههای مخاطبانتان مطرح کنید.
6)سوال پرسیدن در سخنرانی : مخاطب را مطلع کنید
اگر متن صحبتهای خود را به گونهای برنامهریزی کردهاید که پر از سوال است، بهتر است در زمان مناسب مخاطب خود را از نحوه سوال پرسیدن خود آگاه کنید و به او بگویید که از بیان این پرسشها چه منظوری دارید.
در غیر این صورت ممکن است مخاطب از پرسشهای زیاد و متوالی شما خسته شده و تصمیم بگیرد به صحبتهای شما گوش ندهد. البته باید به این نکته توجه کنید که نباید به شکل افراطی در طول صحبتهای خود از مخاطبانتان سوال بپرسید.
7)نظرات متناقض را پشتسر هم عنوان کنید
اگر بتوانید نظرات متفاوت را به دنبال یکدیگر بیان کنید، پیچیدگی یک موضوع را برجسته خواهید کرد. با این روش میتوانید ساختار سخنرانی خود را بهطور کلی بیان کنید و عنوان کنید که پاسخها متفاوت بوده و به تکتکشان تا پایان سخنرانی خواهید پرداخت.
8)مهارت سوال پرسیدن در سخنرانی : با سوال شروع کنید
سخنرانان زیادی هستند که صحبتهای خود را با سوال پرسیدن از مخاطبان شروع میکنند. این روش نیز یکی از چندین روش جلبتوجه مخاطب در شروع سخنرانی است. زیرا باعث میشود در شروع، پرسشی مهم در ذهن مخاطب شکل گرفته و برای رسیدن به پاسخ آن با دقت به سخنرانی شما گوش دهد.
9)ارزش سوال پرسیدن :دست خود را بالا بیاورید
بعد از مطرح کردن سوال خود، دستتان را بلافاصله بالا بیاورید تا مخاطب ترغیب شود به سوال شما پاسخ دهد. با این کار به مخاطب اطمینان میدهید که ممکن است رفتاری شبیه به او داشته باشید.
10)سوالات را شفاف بپرسید
در متن سوالات خود از کلمات قابلفهم و واضح استفاده کنید تا مخاطب در مرحله اول بتواند منظور شما را به خوبی متوجه شود و سوءتفاهمی پیش نیاید.
سوال پرسیدن محترمانه را بیاموزید
در هر جایگاهی که هستید باید بدانید که با توجه به انواع سوال پرسیدن، چگونه پرسشهای خود را محترمانه بیان کنید تا مخاطبانتان ناراحت نشوند. در ادامه این بخش به شما مواردی را گوشزد میکنیم تا بتوانید نحوه سوال پرسیدن محترمانهای داشته باشید و مهارت خود را در این خصوص افزایش دهید.
1)تشکر کردن را فراموش نکنید
باید بعد از اینکه سوال خود را مطرح کردید و عدهای به شما بازخورد دادند، از آنها تشکر کنید. این کار باعث میشود تا مخاطبان متوجه شوند که برای آنها ارزش قائل هستید.
حتی ممکن است در برخی از مواقع با پاسخهایی مواجه شوید که اصلا توقع آنها را نداشته و احساس کنید که مخاطب، شما را مورد تمسخر قرار داده است. در این شرایط با تشکر کردن میتوانید به مخاطبانتان نشان دهید که از این پاسخ اصلا ناراحت نشدهاید.
2)افراد را خجالت زده نکنید
برخی از سوالات باعث میشوند تا افراد از اینکه مورد خطاب شما قرار گرفتهاند، خجالتزده شوند. شما نباید از مطرح کردن سوالات برای به تله انداختن افراد استفاده کنید. ارزش و نحوه سوال پرسیدن را جدی بگیرید.
3)به نقاط ضعف اشاره نکنید
هیچکس دوست ندارد که دیگران بهطور مستقیم در مورد نقطه ضعفهای که دارد، صحبت کنند. به همین دلیل باید از قبل به سوالاتی که قصد دارید مطرح کنید، به خوبی فکر کنید تا باعث رنجش مخاطبانمان نشوید.
برای مثال نباید در سوالات خود به معلولیت افراد، شکستها، مسائل خصوصی و… اشاره کنید.
4)فرهنگهای مختلف را در نظر بگیرید
ممکن است شما در جمعی سخنرانی کنید که افرادی با فرهنگهای مختلف حضور دارند. بنابراین باید از قبل در مورد فرهنگهای مختلف و باورها و اعتقاداتشان اطلاعاتی داشته باشید تا سوالاتی خارج از عرف مطرح نکنید.
هنر سوال پرسیدن از مخاطب در سخنرانی
با پی بردن به ارزش و نحوه صحیح سوال پرسیدن ، میتوانید قفل ذهن مخاطبان خود را باز کنید و وارد ذهنشان شوید. با استفاده از این روش مطمئن باشید که سخنرانی موفقی خواهید داشت.
در این مقاله به شما 7 مورد از انواع روشهای سوال پرسیدن و 10 نکته مهم را آموزش دادهایم. با رعایت این مطالب به راحتی میتوانید از این تکنیک ارزشمند در طول سخنرانیهای خود استفاده کنید. در پایان نیز در خصوص مهارت سوال پرسیدن به شیوه محترمانه چند مورد را گوشزد کردهایم.
زمانیکه متن سخنرانی خود را کامل نوشتید، به این فکر کنید که با چه پرسشهایی میتوانید مخاطبان را با خود همراه کنید. هر سوالی که به ذهنتان میرسد را بنویسید و سپس بهترینشان را انتخاب کنید.
اگر از سوال پرسیدن مخاطبان در حین سخنرانی ترس دارید، پیشنهاد میکنم مقاله پاسخ به سوال در سخنرانی را مطالعه کنید تا بتوانید با این ترس خود مقابله کنید.
اگر در این زمینه سوالی داشتید در کامنتها با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید