18 مورد از دلایل مهم ترس از سخنرانی که باید بدانید

دلایل ترس از سخنرانی از مهم‌ترین عواملی است که برای غلبه بر ترس از صحبت در جمع، باید آن‌ها را بشناسید. ترس از صحبت در جمع، ترسی طبیعی است و طی تحقیقات انجام شده رتبه اول را در بین ترس‌هایی مانند ارتفاع، مرگ، حیوانات درنده و… دارد. تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که ابتدا آن را بپذیرید و سپس تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا آن را رفع کنید. در این مقاله همراه ما باشید تا با علت های ترس از سخنرانی در جمع آشنا شوید.

پیشنهاد می‌کنم قبل از خواندن مقاله، کمتر از 4 دقیقه زمان بگذارید و ویدیوی کوتاه زیر را ببینید. در این ویدیو ریشه ترس از سخنرانی را توضیح داده‌ایم، ترس‌‌های ذهنی و مهارتی.

لازمه شناخت دلایل ترس از سخنرانی

اگر بتوانیم عوامل ترس‌های خود را از صحبت در جمع بشناسیم و آن‌ها را با موثرترین تکنیک‌ها رفع کنیم، به راحتی می‌توانیم در هر جمع و در هر موقعیتی صحبت کنیم. در بسیاری از مواقع ترس از سخنرانی به خاطرات و اتفاقات گذشته ما باز می‌گردد و بسیاری از آن‌ها تنها زاییده ذهن ما هستند.

برای اینکه بهتر بتوانید با اهمیت ترس از سخنرانی آشنا شده و راه‌های کنترل و مدیریت آن را بیاموزید، حتما مقاله ترس از سخنرانی را بخوانید.

دلایل و علت های ترس از سخنرانی

در این بخش تمام دلایلی که باعث می‌شوند از صحبت در جمع فراری باشید را توضیح داده‌ایم. دلایل را با دقت بخوانید و در دفترچه‌ای یادداشت کنید که کدام‌یک از این دلایل در مورد شما صدق می‌کنند.

1)ترس از اشتباه کردن

یکی از دلایل رایج بین افراد این است که ترس دارند در حین صحبت در برابر دیگران، محتوا و یا جمله‌ای را به اشتباه بر زبان آورند. حتی تصور این مورد نیز باعث افزایش ترس و استرس می‌شود. این اتفاق بیشتر در حین صحبت با همکاران، دفاع از پایان‌نامه و به‌طور کلی سخنرانی در برابر افرادی که تخصص مرتبط با موضوع مورد بحث ما دارند، رخ می‌دهد.

2)ترس از قضاوت شدن

همه شما می‌دانید که تمام رفتارها، صحبت‌ها و حرکات‌تان توسط دیگران مورد قضاوت قرار می‌گیرد. به همین دلیل زمانی‌که صحبت‌های خود را آغاز می‌کنید، با این ترس روبه‌رو می‌‎شوید. به خودتان می‌گویید: «اگر دیگران گفتند بد صحبت می‌کند، صداش زشت است، معلوماتش کمه و یا لباسی که پوشیده مناسب این مکان نیست و من را قضاوت منفی کنند چی؟»

همین موضوعات و نگرانی‌های بی‌مورد باعث می‌شود که ترس از صحبت در جمع به سراغ شما بیاید.

در صورتی‌که این‌گونه نیست. شاید تنها در چند ثانیه اول، مخاطب به این مسائل توجه کند و شما را مورد قضاوت قرار دهد. اما خیلی زود به صحبت‌های شما توجه می‌کند، زیرا برای زمانی‌که صرف کرده ارزش قائل است و اگر متوجه شود که صحبت‌ها و مطالبی که بیان می‌کنید برای آن‌ها سومند است، با جان و دل گوش می‌دهند.

این نکته را به یاد داشته باشید که مخاطبان شما برای شنیدن صحبت‌های‌تان در مقابل شما قرار گرفته‌اند، نه برای تمسخر و قضاوت کردن.

3)ترس از فراموش کردن

ترس از فراموش کردن محتوا و مطالبی که قصد دارید در صحبت‌های‌تان بیان کنید، یکی دیگر از دلایل و علت های رایج ترس از سخنرانی است. فراموش کردن محتوا مسئله‌ای است که برای اغلب افراد به وجود می‌آید. این ترس در اکثر مواقع باعث می‌شود که به هیچ‌وجه به صحبت و سخنرانی در جمع فکر کنید و همواره از آن فراری باشید.

فراموش نکنید که تنها با تمرین کردن، می‌توانید بر این ترس خود غلبه کنید. زیرا هر چه بیشتر تمرین کنید، می‌توانید تسلط کافی برای بیان محتوا به دست آورید.

4)تجربه‌ها و شکست‌های قبلی

اگر در گذشته تجربه خوبی از صحبت در جمع نداشته باشید، به طور حتم در آینده از صحبت کردن فراری خواهید بود. زیرا همواره مرور خاطرات منفی و استرس‌هایی که در گذشته تجربه کرده‌اید، عوامل مهم ترس و استرس شما را خواهند بود. بدون شک همواره احساس می‌کنید با سخنرانی در جمع، مجددا شکست‌های قبلی را تجربه خواهید کرد.

برای مثال ممکن است در دوران مدرسه زمانی‌که باید مطلبی را ارائه می‌دادید، توسط دیگر دانش‌آموزان مسخره شده باشید و یا در جمع خانواده و یا دوستان‌تان صحبتی کرده باشید که دیگران شما را مورد تمسخر و سرزنش قرار داده‌اند. همه این اتفاقات باعث افزایش ترس از سخنرانی در شما می‌شوند و این کاملا طبیعی است. اما باید به دنبال راهی برای درمان آن باشید.

5)دلایل ترس از سخنرانی : ترس از تپق زدن

«اگر تپق زدم و کلمه‌ای را به اشتباه بیان کردم، چی؟» این حرفی است که اغلب افراد قبل از شروع سخنرانی از خود می‌پرسند و لحظه تپق زدن و مسخره شدن توسط مخاطبان را تصور می‌کنند و حال‌شان بد می‌شود. زیرا در این لحظات آن‌ها احساس می‌کنند که مرتکب اشتباه جبران‌ناپذیری شده و به دنبال راهی برای فرار هستند.

اگر گمان می‌کنید که با تپق زدن، مورد تمسخر و قضاوت‌های منفی قرار می‌گیرید، کاملا اشتباه می‌کنید. شاید در همان لحظه مخاطبان بخندند اما مطمئن باشید که خیلی زود فراموش کرده و به ادامه صحبت‌های شما گوش خواهند داد. زیرا این اتفاق امری طبیعی است و ممکن است برای همه افراد پیش بیاید.

حتی می‌توانید از این موقعیت استفاده کنید و کمی مخاطبان‌تان را بخندانید و سخنرانی خود را از خستگی و یکنواختی نجات دهید.

6)نداشتن اعتماد به نفس کافی

نداشتن اعتماد به نفس کافی در زمینه سخنرانی یکی دیگر از مهم‌ترین علت های ترس از سخنرانی است. افزایش اعتماد به نفس در هر کاری با به دست آوردن مهارت ممکن می‌شود. زمانی‌که شما مهارت کافی برای سخنرانی نداشته باشید، در نتیجه اعتماد به نفس صحبت کردن در جمع را نداشته و این امر سبب افزایش ترس از سخنرانی می‌شود.

بنابراین تنها با یادگیری تمام نکات و تکنیک‌هایی که برای صحبت کردن در جمع لازم دارید و انجام تمرینات مکرر، می‌توانید مهارت کافی به‌دست آورید.

پیشنهاد می‌کنم مقاله معرفی کتاب های اعتماد به نفس را بخوانید تا بتوانید با انتخاب کتابی مناسب، اعتماد به نفس خود را بهبود ببخشید. در این مقاله به معرفی کتاب‌های ارزشمند در زمینه اعتماد به نفس پرداخته‌ایم.

7)عدم آمادگی کافی

یکی از عوامل ترس و استرس در هنگام سخنرانی، عدم آمادگی کافی است. زمانی‌که شما آماده انجام کاری نباشید، طبیعی است که ترس و استرس به سراغ ما می‌آید. عدم آمادگی کافی سبب می‌شود که در هر زمینه‌ای از زندگی که می‌خواهیم کاری را انجام دهیم، استرس داشته باشیم.

اگر آمادگی نداشته باشید، ترس باعث می‌شود مدام از این شاخه به آن شاخه بپرید و مطالب را پراکنده بیان کنید.

برای مثال تصور کنید که در جمعی حضور دارید و بدون هماهنگی از شما درخواست می‌کنند تا چند دقیقه‌ای در مورد موضوع مورد بحث صحبت کرده و نظرتان را بیان کنید. در این مواقع به این دلیل که از قبل در مورد محتوا فکر نکرده‌اید، آمادگی کافی نداشته و ترس و استرس به سراغ‌تان می‌آید.

البته می‌توانید این مسئله را با یادگیری مهارت بداهه‌گویی از بین ببرید. پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری این مهارت ارزشمند، مقاله سخنرانی بداهه چیست را حتما مطالعه بفرمایید.

8)دلایل ترس از سخنرانی و مغز

در این بخش قصد داریم واکنش‌های مغز در هنگام ترس از سخنرانی را بررسی کنیم. یکی از تقسیم‌بندی‌هایی که درباره مغز وجود دارد این است که مغز ما به سه قسمت مغز قدیم، مغز جدید و مغز میانی تقسیم می‌شود. در ادامه این سه قسمت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

توجه به این نکته ضروری است زیرا مغز ما نیز یکی از علت های ترس از سخنرانی است که عدم توجه به آن مشکلاتی را برای ما به وجود می‌آورد.

مغز قدیم

کار اصلی مغز قدیم، بقای انسان است. یعنی هر زمان که احساس کند زندگی در خطر است وارد عمل می‌شود. در گذشته انسان‌ها برای حفظ بقا و امنیت خود در جمع زندگی می‌کرده‌اند. در نتیجه بیان حرف احمقانه و توهین‌آمیز یا انجام کاری که در گروه پذیرفته نیست، سبب اخراج‌شان از گروه شده و احتمال به خطر افتادن جان‌شان افزایش یافته است.

بنابراین در زمان حال نیز این ترس وجود دارد که اگر در جمعی سخن اشتباهی به زبان آید، ممکن است جان در خطر بیافتد. مغز قدیم این موضوع را درک نمی‌کند که دیگر جان در خطر نیست و برای حفظ بقا عکس‌العمل نشان می‌دهد. عکس‌العملی که ترس و استرس ما را تشدید می‌کند.

مغز میانی

مغز میانی که کار احساسات را به عهده دارد، اگر تجربه و احساس ناخوشایندی را از گذشته به خاطر داشته باشد، به هنگام قرار گرفتن در موقعیت مشابه این احساسات را به2طور ناخودآگاه به خاطر خواهد آورد.

به همین دلیل اگر در گذشته در جمعی مورد تمسخر واقع شده و یا قبلا سخنرانی خوبی نداشته باشید، زمانی که قرار است دوباره صحبت کنید، خاطره این احساسات به سراغ شما خواهند آمد و حال‌تان را بد خواهد کرد.

مغز جدید

مغز جدید بخش آگاه مغز است. اغلب افراد الگوهایی در ذهن دارند که با ترس‌شان ارتباط مستقیم دارد. یکی از الگوهای رایج که سبب ایجاد ترس از سخنرانی می‌شود، نیازها و درخواست‌های رایج از مخاطب است.

نیازها و درخواست‌هایی که ممکن است همه آن‌ها در طول سخنرانی برآورده نشود. مثلا انتظار دارید :

• در سخنرانی اشتباه نکنید،
• پاسخ همه سوالات مخاطبان را بدانید،
• هیچ محتوایی را فراموش نکنید،
• همه از صحبت‌های شما راضی باشند،
• به شوخی‌های شما بخنند،
• شما را مورد تحسین قرار دهند،
• و… .

اگر مخاطبان شما به هر یک از این موارد توجهی نداشته باشند، ترس و استرس به سراغ شما می‌آید زیرا گمان می‌کنید که در کارتان استانداردهای لازم را اجرا نکرده‌اید.

9)ترس از باخبر شدن دیگران از استرس ما

اغلب افراد گمان می‌کنند به محض این‌که به روی سن آمده و شروع به صحبت کنند، مخاطبان به راحتی متوجه ترس و استرس‌شان شده و او را مورد قضاوت قرار می‌دهند. حتی گمان می‌کنند این ترس در صدا و حرکات‌شان نیز مشهود است.

در صورتی‌که اصلا این‌گونه نیست، مگر اینکه ترس‌تان کاملا مشهود بوده و حال‌تان بد شود. باید بدانید که مخاطبان بیشتر به صحبت‌ها و معلومات شما اهمیت می‌دهند تا به دیگر موارد. مطمئن باشید تا زمانی‌که خود شما به استرس و ترس خود اشاره‌ای نکنید و واکنشی نشان ندهید، دیگران متوجه این موضوع نخواهند شد.

10)عدم رضایت از خود

یکی دیگر از دلایل و علت های مهم ترس از سخنرانی این است که افراد از خودشان رضایت نداشته و همیشه خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. آن‌ها عقیده دارند که به هیچ عنوان نخواهند توانست مانند سخنرانان بزرگ صحبت کنند و همین عقیده باعث ترس و استپ کردن‌شان می‌شود.

این نکته را همواره به یاد داشته باشید که قبل از هر فرد دیگری، ابتدا باید خودتان به رفتارها و صحبت‌های‌تان اعتماد کافی داشته باشید و به خودتان اطمینان دهید که بهترین سخنرانی زندگی خود را ارائه می‌دهید. این تصور در هر سخنرانی می‌تواند به شما انگیزه‌ای دو چندان دهد.

11)تنفس اشتباه

عموما همه ما تنفس خود را به صورت اشتباه و از طریق باد کردن شش‌ها انجام می‌دهیم. این تنفس کاملا اشتباه بوده و در مواقعی مانند سخنرانی، ورزش و… (یعنی در مواردی که نیاز به آرامش دارید) خود را بیشتر نمایان می‌کند.

تنفس صحیح باید از طریق شکم و دیافراگم صورت بگیرد. یعنی هنگام دم، اکسیژن را وارد شکم خود کرده و در بازدم، شکم خود را خالی کنید. این تنفس صحیح است که باعث می‌شود تا اکسیژن بهتر به مغز شما برسد و گردش بهتر صورت بگیرد و در نتیجه احساس و حال بهتری داشته باشید.

برای آگاهی بیشتر در مورد این نوع از تنفس و یادگیری تمرینات کاربردی، خواندن مقاله تنفس صحیح در صداسازی را از دست ندهید.

12)عدم توجه به زبان بدن

بسیاری از افراد از زبان بدن خود آگاه نبوده و بر آن کنترل ندارند. این‌گونه افراد به این موضوع توجه نمی‌کنند که در طول سخنرانی و بیان صحبت‌های خود بهتر است چگونه بایستند و یا چگونه با حرکات خود توجه مخاطب را جلب کنند. همین موضوع باعث کلافگی و تشدید ترس‌شان می‌شود.

اما اگر به زبان بدن خود تسلط داشته باشند و برای تک‌تک حرکات‌شان از قبلا برنامه‌ریزی کنند، از دیگر سخنرانان متمایز خواهند شد. برای یادگیری این مهارت و رفع یکی از عوامل ترس و استرس در حین صحبت، مقاله زبان بدن در سخنرانی را مطالعه بفرمایید.

13)دلایل ترس از سخنرانی : داشتن هیجان بیش از حد

طبیعی است که در هنگام شروع صحبت در جمع، بیش از حد هیجان داشته باشید. اما اگر نتواند آن را به خوبی کنترل کنید، باعث می‌شود تا ترس‌تان تشدید شده و مدام به خود یادآوری کنید که سخنرانی موفقی نخواهید داشت. بنابراین بهتر است با تنفس صحیح شکمی و آب خوردن، هیجان خود را کنترل کنید.

14)نداشتن تجربه کافی و مقایسه با دیگران

اگر فردی مبتدی و تازه‌کار باشید و بخواهید برای جمعی سخنرانی کنید حتما ترس و استرس زیادی را تجربه خواهید کرد، به‌خصوص اگر سخنرانی اول‌تان باشد. این احساس ترس بیشتر به این دلیل اتفاق می‌افتد که شما خود را با سخنرانان بزرگ دنیا مقایسه کرده و تصور می‌کنید که ابدا نمی‌توانید مانند آن‌ها صحبت کنید.

این نکته را فراموش نکنید که در حال حاضر شما موفقیت‌های‌شان را می‌بینید نه ترس‌ها، استرس‌ها و شکست‌های گذشته‌شان را. تنها کافی است دیگران را الگوی خود قرار داده و تلاش کنید روزی مانند آن‌ها باشید نه اینکه تنها مقایسه کنید و باعث افزایش استرس خود شوید.

15)علت و دلایل ترس از سخنرانی : درون‌گرا بودن

افرادی که درون‌گرا بوده و کمتر دوست دارند در اجتماع حضور پیدا کنند، بدون شک از ترس صحبت در جمع رنج می‌برند و از آن فراری هستند. این گونه افراد حتی در جمع‌های خانوادگی و دوستانه نیز نمی‌خواهند شرکت کنند و ارتباط دوستانه‌ای با نزدیکان خود ندارند.

مقاله درون گرا و برون گرا به شما کمک می‌کند تا بیشتر با این مسئله آشنا شوید.

16)روبه‌رو شدن با مخاطب جدید

اغلب افراد از روبه‌رو شدن و هم‌صحبتی با جمع‌های غریبه و ناآشنا، احساس ترس می‌کنند. زیرا مخاطبان خود را نمی‌شناسند و نمی‌دانند چه اخلاق‌ها و رفتارهایی دارند.

بنابراین بهتر است از قبل سعی کنید شناخت اندکی از مخاطبان خود به‌دست آورید.

17)نداشتن برنامه‌ای مشخص

اگر برای صحبت‌های خود برنامه مشخصی نداشته باشید و آن را به خوبی تمرین نکنید، ترس از سخنرانی لحظه‌ای شما را آسوده نخواهد گذاشت. بنابراین لازم است قبل از هر صحبت و سخنرانی (حتی برای گروهی اندک)، ابتدا برنامه‌ای برای خود بنویسید و آن را به خوبی تمرین کنید.

18)تصورات منفی

بدبینی و داشتن گفتگوهای منفی درونی با خود، یکی از عوامل مهم در ایجاد ترس و استرس در سخنرانی است.

به این معنی که اگر فردی منفی‌گرا باشید، در اکثر مواقع بدترین موقعیت‌ها و اتفاقات را تصویرسازی کرده و ترس از صحبت به سراغ‌تان می‌آید. به این نکته توجه کنید که تصورات منفی، همیشه شما را از اهداف‌تان دور می‌کند. بنابراین تلاش کنید با تصویرسازی‌های مثبت، احساسات منفی را از خود دور کنید.

به دلایل ترس از سخنرانی توجه کنید

اگر دوست دارید به‌راحتی در هر جمعی سخنرانی کنید و اطلاعات خود را در اختیار دیگران قرار دهید ولی ترس از صحبت همیشه مانع‌تان می‌شود، حتما این مقاله را بخوانید تا با علت های ترس از سخنرانی در جمع به خوبی آشنا شوید.

در کامنت‌ها بنویسید که شما از کدام‌یک از دلایل بالا در حین صحبت، بیشتر رنج می‌برید؟