موانع خودشناسی که باید بدانید

موانع خودشناسی را بشناسید تا بتوانید با استفاده از آن‌ها، راه‌حل بهتری برای چالش‌ها و دغدغه‌های مسیر شناخت خود پیدا کنید و در این راه به موفقیت برسید.

مقاله‌های خودشناسی و چگونه می‌توانیم به خودشناسی برسیم، پیشنهاداتی برای درک بهتر این مقاله هستند. پیشنهاد می‌کنم از خواندن‌شان غافل نشوید.

در این مقاله به معرفی برخی از مهم‌ترین موانع پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

موانع خودشناسی چیست؟

برای این‌که بتوانیم زندگی هدفمند و معناداری داشته باشیم و در مسیر درست قدم برداریم، لازم است به شناختی از خود دست پیدا کنیم.

1)دروغگویی به خود

یکی از مهم‌ترین مانع‌های مهم در برابر رسیدن به خودشناسی این است که یک نیمه ذهن ما عادت دارد به نیمه دیگر دروغ بگوید. همه ما تمایل زیادی داریم برای دوری از درد و رنج به خودمان دروغ بگوییم.

به‌طور معمول در چهار چیز عادت داریم به خودمان دروغ بگوییم:

• چیزهایی که باید در زندگی‌مان تغییر دهیم اما از آن‌ها دوری می‌کنیم زیرا نیاز به تلاش مضاعف داریم، مانند: شغل‌مان، روابط و دوستی‌های‌مان، ارتباط‌مان با خانواده ،سلامتی‌مان، عادت‌های‌مان و از همه ضروری‌تر افکارمان.
• چیزهایی که تصورمان را از خودمان تغییر می‌دهد برای ما آزاردهنده هستند. زیرا ما دوست داریم تصور مثبتی از خودمان داشته باشیم و بدانیم که آدم نرمالی هستیم.
• مواردی که واقعا دوست داریم به آن‌ها برسیم، اما می‌دانیم که این امر غیر ممکن است. در این صورت به خودمان دروغ می‌گوییم که آن‌ها را نمی‌خواهیم تا احساس بی‌عرضگی نداشته باشیم.
• و در نهایت چیزهایی که به خاطر آن‌ها از دیگران عصبانی و دلخور هستیم و آن را منکر می‌شویم. چون می‌خواهیم آن افراد را دوست داشته باشیم.

بنابراین چون می‌دانیم که دانستن حقیقت در مورد خودمان، تلخ و آزاردهنده است، خودمان را با آگاهی فریب می‌دهیم.

ضررهای این رفتار

با دروغگویی به خودمان، ضررهای زیادی را متحمل می‌شویم که عبارتند از:

• فرصت‌های کلیدی برای رشد و پیشرفت را از دست می‌دهیم،
• نمی‌توانیم ارتباط مؤثر با دیگران برقرار کنیم،
• به جای یافتن راه‌حل، از مشکلات و چالش‌ها فرار می‌کنیم،
• و انگیزه و انرژی‌مان را برای تلاش بیشتر از دست می‌دهیم.

2)خودپسندی

ما باید خودمان را دوست داشته باشیم و به خودمان احترام بگذاریم تا بتوانیم به توانایی‌ها و مهارت‌های‌مان ایمان داشته باشیم، با دیگران ارتباط صمیمانه‌ای برقرار کنیم، در هرجمعی به راحتی عقاید و افکارمان را بیان کنیم و… .

اما برخی از افراد در این مورد زیاده‌روی می‌کنند و خودپسندی و غرور را با عشق به خویشتن، اشتباه می‌گیرند. این اتفاق باعث می‌شود تا به نقاط ضعف و اشتباهات‌مان پی نبریم و با اعتماد به نفس کاذب زندگی کنیم.

3)موانع خودشناسی :محیط زندگی

موضوعی که اغلب ما از آن غافل هستیم، تاثیر محیطی است که در آن پرورش یافته‌ایم. زیرا شخصیت و هویت ما به شدت تحت‌تاثیر نحوه تربیت، فرهنگ خانوادگی و به‌طور کلی محیط زندگی ما است.

بنابر نظریه یادگیری اجتماعی جولین راتر، پژوهشگر و نظریه‌پرداز آمریکایی در زمینه روانشناسی: «بخشی از هویت انسان، نتیجه آموخته‌هایی است که فرد در اجتماع می‌آموزد و این یادگیری از طریق مشاهده کردن و تقلید کردن صورت می‌گیرد.»

ایده اصلی نظریه راتر این است که شخصیت و هویت فرد بازتابی از تعامل او با محیط زندگی‌اش است. به همین دلیل برای شناخت دقیق رفتار، علاوه بر شناخت خود فرد باید محیطی که در آن زندگی کرده را نیز بشناسیم.

اما بسیاری از ما از این موضوع غافل بوده و سعی در انکار آن داریم که این رفتار ما را از خودشناسی باز می‌دارد. زیرا لازم است برای تغییر در نحوه تفکر، محیطی که در آن زندگی می‌کنیم را تغییر دهیم.

4)کمبود عزت نفس

عزت نفس با خودشناسی رابطه مستقیمی دارد. زیرا عزت نفس میزان احترام و ارزشی است که برای خود قائل می‌شویم.

با عزت نفس پایین نمی‌توانیم به خودشناسی برسیم زیرا خود را آدم ارزشمند و مورد احترامی نمی‌دانیم و همواره نکات منفی و اشتباهات‌مان را به خودمان یادآوری می‌کنیم. در نتیجه حال‌مان بد می‌شود و بیش از پیش از خودمان متنفر و ناراضی می‌شویم.

5)کمبود اعتماد به نفس

اعتماد به نفس به معنای باور به مهارت‌ها و توانایی‌های‌مان است. اگر اعتماد به نفس پایینی داشته باشیم، مهارت‌ها و توانایی‌های‌مان را نهی می‌کنیم و به شناخت دقیقی از خودمان نمی‌رسیم.

اما در مقابل اگر زمینه‌هایی که در آن‌ها اعتماد به نفس بالایی داریم را بشناسیم و به شناختی از خودمان برسیم، به راحتی می‌توانیم در جهت رشد مهارت‌های‌مان اقدام کرده و مسیر رشد و پیشرفت را طی کنیم.

6)موانع خودشناسی :ناامیدی

همه ما به خوبی می‌دانیم که چه چیزهایی ما را غمگین و ناراحت می‌کنند. اما این آگاهی که مواجهه با آن‌ها کاری سخت و پرچالش است، باعث می‌شود تا بگوییم همه چیز نادرست و غیر قابل کنترل است. به عبارت دیگر درد و رنج را گسترش می‌دهیم تا از درد و اندوه آن بکاهیم.

در نتیجه در زندگی به فردی بدبین و ناامید تبدیل می‌شویم. انکار تمام این موارد نیز ما را از خودشناسی دور می‌کند.

7)کمال‌گرایی

کمال‌گرایی به این معنی است که ما کارهای‌مان را به حالتی وسواس‌گونه و به بهترین شکل ممکن انجام دهیم. به عبارت دیگر کمال‌گرایی باعث می‌شود تا بخواهیم در انجام هر کاری بهترین و بدون عیب و نقص باشیم.

این دیدگاه باعث می‌شود تا نتوانیم توانایی‌ها، استعدادها، مهارت‌ها و نقاط ضعف و قوت‌مان را بشناسیم.

برای شناخت بهتر این مفهوم و یادگیری راهکارهایی برای رفع آن، مقاله کامل کمال گرایی چیست را مطالعه کنید. در این مقاله به بیان تاثیرات کمال‌گرایی در زندگی، ویژگی‌های فرد کمال‌گرا و ازدواج با افراد کمال‌گرا نیز پرداخته‌ایم.

8)زودرنجی

زودرنجی زمانی شکل می‌گیرد که عصبانیت‌مان را نسبت به یک شخص و یا یک وضعیت انکار می‌کنیم. به همین دلیل با کوچک‌ترین مسئله‌ای از کوره در می‌رویم و پرخاش می‌کنیم. مثلا به دلیل جابه‌جایی کنترل تلویزیون، زنگ بی‌موقع تلفن، بوق راننده‌ای در خیابان که به رانندگی ما اعتراض داره و… .

مغز ما در این مواقع پر می‌شود از این موضوع که همه چیز آزاردهنده و ناراحت کننده است و در نتیجه هیچ جایی برای تمرکز بر مهم‌ترین موضوعات و مسائل باقی نمی‌گذارد.

9)موانع خودشناسی :ترس

ما از شناختن خودمان ترس داریم. زیرا می‌دانیم که با شناخت خود:

• به نکات و عادت‌های منفی پی می‌بریم که باید آن‌ها را ترک کنیم،
• با جنبه‌های احساسی از خودمان رو به رو می‌شویم که همیشه سعی در انکار آن‌ها را داشته‌ایم. برای مثال متوجه می‌شویم که فردی بخشنده نیستیم، بلکه فردی حسود و کینه‌ای هستیم.
• برخی از باورهای مثبتی که از خودمان داریم را از دست می‌دهیم،
• به این نتیجه می‌رسیم که در چه کارهایی مهارت داریم و در چه کارهایی نه،
• به علایق‌مان پی می‌بریم و ممکن است بفهمیم که راه‌مان را اشتباه آمده‌ایم،
• به ارزش‌های‌مان در زندگی پی‌می‌بریم، ارزش‌هایی که تمام رفتارها و اعمال‌مان را شکل می‌دهند.

به دلیل ایجاد مسئولیت‌ها و چالش‌های بیشتر، ترس داریم از این‌که خودمان را بشناسیم.

10)باورهای محدود کننده

همه ما باورهایی در ذهن‌مان داریم که سد بزرگی بر سر راه خودشناسی هستند. برای مثال باور داریم که اگر به شناختی از خودمان دست پیدا کنیم:

• دردسرها و دغدغه‌های‌مان بیشتر می‌شوند،
• باور ذهنی مثبتی که از خودمان داریم را از دست می‌دهیم،
• از خودمان متنفر و دلسرد می‌شویم،
• عادت‌ها و رفتارهای ناپسندمان را متوجه شده و حال‌مان بد می‌شود،
• و… .

مقاله باورهای محدود کننده را بخوانید تا بتوانید با این باورها بیشتر آشنا شده و راه‌های رفع‌شان را بشناسید.

11)اهمال‌کاری

رسیدن به خودشناسی، زحمت دارد. از طرفی نیز ذهن ما راحت‌طلب است و همیشه دوست دارد کارهایی انجام دهد که انرژی کمتر و لذت بیشتری به همراه داشته باشد. بنابراین ما را وادار می‌کند تا در این زمینه تنبلی و اهمال‌کاری را در پیش بگیریم.

مقاله غلبه بر اهمال کاری به شما کمک می‌کند تا با موثرترین راهکارها آشنا شود.

اگر قصد دارید به خودشناسی برسید، باید در ابتدا موانع موجود بر سر راه خودشناسی را رفع کنید تا بتوانید مسیر را بهتر و راحت‌تر طی کنید.