ارتباط مؤثر و اثربخش چیست و شروط دستیابی به آن
ارتباط مؤثر و اثربخش برقرار کردن با دیگران و رسیدن به نتایج دلخواه، بدون یادگیری شروط و تکنیک‌های لازم امکان‌پذیر نیست.
اغلب افراد از این موضوع شکایت دارند که دیگران راه درست ارتباط برقرار کردن با من را نمی‌دانند و نمی‌توانند به خوبی با من ارتباط برقرار کنند. به عبارت دیگر این‌گونه افراد دیگران را در این مسئله مقصر می‌دانند و به رفتارها و عملکردهای خودشان هیچ توجهی ندارند. در صورتی‌که مسئله اصلی خود آن‌ها هستند که مهارت برقراری ارتباط با دیگران را بلد نیستند.
با خواندن مقاله پیش‌رو این مهارت مهم را به خوبی می‌آموزید و متوجه خواهید شد که چرا برقراری ارتباط صحیح با فرد مقابل به راحتی امکان‌پذیر نیست و همواره مشکلاتی را در پی دارد.
تفاوت ارتباط و ارتباط مؤثر
ارتباط فرآیندی است که طی آن اطلاعات، عقاید، افکار و احساسات خود را از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم به دیگران انتقال می‌دهیم.
حال آن‌که ارتباط مؤثر ، ارتباطی است که مطمئن باشیم طرف مقابل پیام ما را به خوبی دریافت کرده است. زیرا نمی‌توان صد در صد یقین داشت که برداشت فرد مقابل از صحبت‌ها و رفتارهای ما دقیقا همان چیزی است که انتظار داریم. به‌طور حتم در درک پیامی که مبادله می‌شود، هم شنونده و هم گوینده نقش مهمی را ایفا می‌کنند، اما نقش گوینده بیشتر و مهم‌تر است.
پیشنهاد می‌کنم نحوه ارتباط موثر با سالمندان و نحوه ارتباط موثر با نوجوان ها را بیاموزید تا بتوانید در برقراری ارتباط موثرتر با اطرافیان‌تان موفق‌تر عمل کنید.
نتایج برقراری ارتباط اثربخش چیست؟
با برقراری ارتباط صحیح می‌توان به راحتی به نتایج زیر دست یافت، که در نهایت به زندگی بهتر و رسیدن به اهداف و خواسته‌ها منتهی می‌شوند.
با برقراری ارتباط صحیح با دیگران می‌توانیم:
- به یکدیگر کمک کنیم (زیرا نیاز دوجانبه مهم‌ترین اصل برقراری ارتباط است)،
- در همه زمینه‌ها پیشرفت کنیم (پیدا کردن دوست، ازدواج کردن، کسب درآمد کردن و…)،
- رفتارها و عملکردهای صحیح دیگران را الگوی خود برای رسیدن به موفقیت قرار دهیم،
- لحظات خوشایندی را برای خود و دیگران بسازیم.
3 نکته مهم در برقراری ارتباط مؤثر
در ادامه به چند نکته اشاره می‌کنیم که در برقراری ارتباط بسیار تأثیرگذار هستند:
- تمامی کارهای افراد جامعه به نوعی ارتباط محسوب می‌شوند. به یاد داشته باشید که از ابتدای روز تا هنگام خواب و لحظه لحظه زندگی فرد، مملو از پیام‌های ارادی و غیرارادی است.
- در ابتدای رابطه، کلماتی که استفاده می‌شوند در برداشت و استنباط مخاطب تاثیر بسیاری دارند. بنابراین اگر از کلمات جذاب و واضح استفاده کنید، به راحتی می‌توانید مخاطب را به خود جذب کنید.
- یکی از اصول مهم در ارتباط اثربخش ، برداشت و درک صحیح مخاطب از منظور و نیت فرستنده پیام است. پس بهتر است از به کار بردن کلمات دوپهلو، نامفهوم و دور از ذهن خودداری کنید تا برای مخاطب‌تان سوءتفاهم ایجاد نشود.
3شرط لازم برای برقراری ارتباط مؤثر
برای برقراری ارتباط با دیگران 3 شرط تفاهم، وفق دادن و شناخت سبک‌های ارتباطی لازم است. در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
1-تفاهم
ایجاد تفاهم در برقراری ارتباط اثربخش ممکن است چند ثانیه و یا گاهی چندین سال طول بکشد. اما اگر تفاهمی صورت بگیرد، ارتباط خوبی شکل خواهد گرفت.
شاید قبول آن سخت باشد که تنها چند ثانیه زمان لازم است تا تفاهمی که بین دو نفر ایجاد شده، از بین برود و در اغلب مواقع هم ممکن است هرگز رابطه بازسازی نشود و کدورت‌ها و سوءتفاهم‌ها از بین نرود.
همه ما می‌توانیم فردی را به یاد بیاوریم که همواره با اشتیاق به دیدنش می‌رویم و یا کسی که علی‌رغم وجود عقاید مشترک فراوان، تمایلی به ملاقاتش نداریم. اگر شما مایل هستید فردی باشید که دیگران از دیدنش خوشحال می‌شوند، باید راه‌های برقراری ارتباط صحیح را به درستی بیاموزید.
2-وفق دادن
وفق دادن هنر توجه کردن، سنجش موقعیت و ارائه واکنش مناسب است و به‌طور کلی به معنای شناخت دقیق کلیدهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی است.
باید به خوبی بدانیم که چگونه سبک ارتباطی خود را با سبک ارتباطی مخاطب هماهنگ سازیم تا در این زمینه به موفقیت برسیم.
-ارتباط مؤثر کلامی
ارتباط کلامی، مجموعه روابطی است که از طریق گفتگو حاصل می‌شوند. هر کلمه‌ای که بیان می‌شود احساسات و عواطف خاصی را در مخاطب برمی‌انگیزد.
این نکته را همواره به یاد داشته باشید که اگر کلمات در زمان و مکان مناسب به کار برده شوند، به سرعت بر ذهن و روح مخاطب تاثیر مثبت می‌گذارند. مهارت‌های برقراری ارتباط کلامی عبارتند از: آمادگی، شناخت مخاطب، ایجاد انگیزه، استفاده از کلمات جذاب و بی‌طرفانه و در نهایت کیفیت صدا.
-ارتباط مؤثر غیرکلامی
ارتباط غیرکلامی بخش مهمی از تعامل افراد جامعه را شکل می‌دهد و بدون اینکه کلامی رد و بدل شود، احساس را انتقال داده و در ذهن مخاطب تاثیرات مثبت و منفی می‌گذارد.
کانال‌های ارتباط غیرکلامی عبارتند از: زبان بدن، صداهای آوایی، فضا و حریم ارتباطی، زمان، زیبایی‌شناسی، شامه، مشخصات فیزیکی و مصنوعات مانند عینک، ساعت، لباس و….
-عامل اصلی ایجاد تفاهم
وفق دادن عامل اصلی ایجاد تفاهم است. در برقراری ارتباط اثربخش اگر شناختی نسبت به تفکرات و یا احساسات فرد مقابل نداشته باشید، به سرعت نتیجه‌گیری می‌کنید یا پیش‌فرض‌های نادرست در ذهن‌تان شکل می‌دهید.
افرادی که به راحتی خود را با شرایط به وجود آمده وفق می‌دهند، می‌توانند به سرعت موقعیت را بسنجند و واکنش‌های صحیحی از خود نشان دهند. به این ترتیب دیگران به راحتی و بدون نگرانی می‌توانند با این فرد ارتباط برقرار کنند و لحظات خوشایندی را در کنارشان سپری کنند.
عدم وفق دادن خود با دیگران، موجب آزردگی و نارضایتی مخاطب شده و در اکثر مواقع سوء تفاهم ایجاد می‌کند.
3-شناخت سبک‌های ارتباطی
سومین و مهم‌ترین بخش برقراری ارتباط مؤثر ، شناخت سبک‌های ارتباطی است. توانایی شما در درک سبک ارتباطی خود و مخاطب، همان چیزی است که شما را فردی انعطاف‌پذیر کرده و باعث حفظ تفاهم می‌شود.
زمانی‌که سبک ارتباطی خود را تشخیص دهید، به خوبی پی خواهید برد که چرا برخی از مطالب را به شکلی خاص بیان می‌کنید و یا بعضی پرسش‌ها را به نحو خاصی می‌پرسیید.
در مقابل نیز پی بردن به سبک ارتباطی دیگران، این امکان را برای شما فراهم می‌کند که متوجه شوید چرا هر کس با روش خاص خود با دیگری ارتباط برقرار می‌کند.
افراد را با توجه به درک محیط پیرامون خود و توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران، به سه گروه تقسیم می‌کنیم، که عبارتند از: دیداری، شنیداری و لمسی.
الف) افراد بصری
افرادی که بینایی بر آن‌ها حاکم است دنیا را بر اساس تصاویر و چیزهایی که می‌بینند، درک می‌کنند. این افراد برای یادآوری مطالب و موضوعات ترجیح می‌دهند تصاویر ذهنی ایجاد کنند، اگر برنامه و طرحی نداشته باشند خیلی زود خسته و کسل می‌شوند، یادگیری سریع‌تری نسبت به دیگر افراد دارند، ارزش زیادی برای زمان قائل هستند و دوست دارند همه چیز سر وقت شروع و تمام شود.
ب) افراد سمعی
بر این افراد، شنوایی حاکم است و جهان را بر اساس اصوات، صداها و شنیده‌ها درک می‌کنند. خصوصیات این دسته از افراد این است که آن‌چه را می‌شنوند کلمه به کلمه به خاطر می‌سپارند، با گوش دادن یاد می‌گیرند و نیازی به یادداشت کردن ندارند، بسیار خوب داستان تعریف می‌کنند و اغلب هنگام کار یا تمرکز با خودشان حرف می‌زنند.
پ) افراد لمسی
گروه سوم افرادی هستند که دنیای حاکم بر آن‌ها جهان لامسه است و مسائل به صورت لمسی برای‌شان قابل فهم است. ویژگی‌های رایج افراد لمسی به این صورت است که، در اکثر مواقع آهسته صحبت می‌کنند، با انجام دادن هر کاری آن‌را بهتر می‌آموزند، برای به حافظه سپردن اطلاعات جدید به زمان کافی نیاز دارند و اغلب در هنگام بیان تصمیم‌های‌شان، از عبارت «احساس می‌کنم» استفاده می‌کنند.
موانع ارتباط مؤثر
برای اینکه بتوانید تمام ارتباط بهتری با دیگران برقرار کنید، باید حتما موانع سر راه خود را بشناسید. مهم‌ترین موانع عبارتند از:
- محیط پیرامون: شما باید همواره محیطی که در آن قرار دارید را قبل از برقراری ارتباط بسنجید. باید به این نکات توجه کنید که آیا شرایط آب و هوایی مناسب است، در مکان و زمان مناسبی قرار گرفته‌اید و سر و صدای اطراف‌تان چگونه است.
- راه ارتباطی: در برخی از مواقع شما باید پیام خود را به وسیله تلفن به گوش مخاطب برسانید، در دیگر مواقع باید برای انتقال پیام‌تان حضور داشته و رودررو صحبت کنید و در برخی دیگر شاید بتوانید پیام‌تان را به وسیله دیگران منتقل کنید. بنابراین راه ارتباطی مورد استفاده در هر موقعیتی متفاوت است.
- تفاوت‌های فرهنگی: برای مثال شما باید برای سخنرانی در شهر دیگری خود را آماده کنید. اگر از قبل به فرهنگ مردم آن منطقه توجهی نداشته باشید، نمی‌توانید به خوبی با آن‌ها ارتباط برقرار کنید و در مورد موضوعی صحبت کنید که دغدغه آن‌ها است.
- سطح ادراک مخاطب: هر زمان که قصد برقراری ارتباط با فردی را دارید، باید به این موضوع توجه کنید که او از چه سطح درک و فهمی برخوردار است. این توجه باعث می‌شود تا متناسب با ادراک او سخن بگویید و بدانید که در شوخی کردن باید چه حد و مرزهایی را رعایت کنید.
بدون برقراری ارتباط مؤثر و اثربخش…
در نهایت از خواندن مطالب بالا به این نتیجه می‌رسیم که بدون برقراری ارتباط اثربخش با دیگران هیچ جنبه‌ای از زندگی امکان‌پذیر نیست و در نتیجه نمی‌توان بدون کمک یکدیگر هیچ‌کدام از نیازهای خود را برطرف کرد. داشتن اطلاعات کافی در این زمینه به ما کمک می‌کند تا بتوانیم با دیگران سازگارتر بوده و ارتباط بهتر و بادوام‌تری برقرار کنیم.
اگر می‌خواهید ارتباط شما با دیگران بدون سوءتفاهم باشد، پس بهتر است سبک ارتباطی خود و دیگران را بشناسید. بنابراین توصیه می‌کنم بعد از خواندن مقاله بالا، به کتاب قانون ارتباط نوشته مایکل لوسیر مراجعه کرده و با جواب دادن به سوالات کتاب، سبک خود را بهتر بشناسید.
دیدگاهتان را بنویسید