چگونه می‌توانیم در افزایش اعتماد به نفس در کودکان مان نقش مهم و اساسی داشته باشیم؟
افزایش اعتماد به نفس در کودکان ، تضمینی برای موفقیت در آینده آن‌ها است. دغدغه اکثر والدین این است که چگونه می‌توانند اعتماد به نفس کودکان‌شان را افزایش دهند.
در این مقاله 14 روش مهم و کاربردی را معرفی کرده‌ایم. اگر به آینده فرزندان‌تان اهمیت می‌دهید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.
اعتماد به نفس چیست؟
اعتماد به نفس به تعبیر بسیاری از روانشناسان و دانشمندان به معنای باوری است که هر فرد به توانایی‌ها و مهارت‌های خود دارد. باوری که باعث می‌شود اعتماد به نفس‌تان افزایش و یا کاهش پیدا کند.
به همین دلیل است که برای داشتن احساس خوب و رسیدن به موفقیت، باید اعتماد به نفس‌تان را افزایش دهید. مقاله اعتماد به نفس چیست به درک بهتر موضوع اعتماد به نفس می‌تواند کمک بزرگی کند.
لازمه افزایش اعتماد به نفس در کودکان
اعتماد به نفس دادن به کودکان اهمیت زیادی دارد. زیرا اگر فرد در دوران کودکی، با توجه و آگاهی والدین و اطرافیان اعتماد به نفس کافی دریافت کند، در دوران بزرگسالی بسیار موفق‌تر از فردی است که اعتماد به نفس کافی دریافت نکرده است.
زیرا داشتن اعتماد به نفس به فرد کمک می‌کند تا:
- قدرت ریسک‌پذیری بالایی داشته باشد،
- به دنبال کارهایی که دوست دارد برود،
- مهارت‌های زیادی را بیاموزد،
- از شکست خوردن نترسد و آن را یک تجربه بداند،
- به راحتی حقش را از دیگران بگیرد،
- از حرف زدن در برابر جمع‌های مختلف ترسی نداشته باشد،
- و از همه مهم‌تر مهارت نه گفتن داشته باشد.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم
اعتماد به نفس در کودکان هیچ ارتباطی با استعدادها، توانایی‌ها و زیبایی کودک ندارد، بلکه تنها به میزان توجه والدین بستگی دارد. والدین تنها کاری که باید انجام دهند این است که با رفتارها و عملکردهای خود کاری نکنند که کودک‌شان تبدیل به فردی شود که آن‌ها می‌خواهند، بلکه به او کمک کنند تا خودش باشد.
باید به کودک خود بفهمانید که او را همان‌گونه که هست دوست دارید و وجودش برای شما عزیز است. این کار باعث می‌شود تا کودک در بزرگسالی استقلال شخصیتی بیشتری داشته باشد و تمام تلاشش را برای رسیدن به خواسته‌هایش انجام دهد.
زیرا با کمک شما به این باور رسیده است که از عهده انجام هر کاری برمی‌آید و اگر شکست بخورد، شما حامی و پشتیبان او هستید و برای بهترین بودن او را راهنمایی می‌کنید.
راه‌های افزایش اعتماد به نفس در کودکان
برای این‌که بتوانید اعتماد به نفس کودک‌تان را افزایش داده و موفقیت آن‌ها را در دوران بزرگسالی تضمین کنید، بهتر است راهکارهایی که در ادامه بیان می‌کنیم را به کار بگیرید.
1)الگو باشید
به گونه‌ای رفتار کنید که الگوی فرزندتان باشید. به این صورت که هر کاری را با خوش‌بینی و آمادگی شروع کنید و مطمئن قدم بردارید تا به موفقیتی که انتظارش را دارید، برسید. این کار باعث می‌شود فرزندان‌تان نیز مانند شما عمل کرده و موفقیت را باور داشته باشند.
نکته مهم
این موضوع به این معنی نیست که فرزندان نباید از شکست‌ها و ناکامی‌های شما اطلاعی داشته باشند. بلکه باید به گونه‌ای مثبت با شکست‌های‌تان برخورد کنید تا فرزندان‌تان بدانند که در کنار هر موفقیتی، بدون شک شکست هم هست. هیشه نمی‌توان به موفقیت رسید.
شما با رفتارهای‌تان به کودک‌تان می‌آموزید که چگونه با شکست‌های زندگی مواجه شوند و از آن‌ها درست بگیرند.
2)شکوفایی توانایی‌ها
استعدادها و توانایی‌های فرزند خود را بشناسید و مطابق با آن‌ها از او انتظار داشته باشید. این شناخت باعث می‌شود تا فرزندتان را با توجه به توانایی‌هایی که دارد به سمت موفقیت هدایت کنید و از او توقعات و انتظارات بیش از اندازه نداشته باشید.
نکته مهم
اگر فرزند خود را با فرزندان دیگران مقایسه کنید و مدام به او سر کوفت بزنید و انتظارات بی‌جا داشته باشید، اعتماد به نفس فرزندتان را به شکل چشم‌گیری کاهش می‌دهید.
برای مثال شما می‌خواهید فرزندتان مانند فرزند دوست‌تان موسیقی بنوازد و یا زبان خاصی را یاد بگیرد. اگر فرزندتان یادگیری این مهارت را دوست نداشته باشد و شما مدام به او سرکوفت بزنید، به هیچ موفقیت و رضایتی نخواهید رسید.
خواندن مقاله استعدادیابی کودکان را از دست ندهید. با خواندن این مقاله می‌توانید استعدادهای کودکان‌تان را به خوبی تشخیص دهید و برای رسیدن به موفقیت آن‌ها را همراهی کنید.
3)افزایش اعتماد به نفس در کودکان : اجازه شکست
به فرزندان خود اجازه دهید که در انجام کارهای خود شکست بخورند و هر بار او را تشویق کنید و به او اطمینان دهید که سری بعد آن کار را بهتر و درست‌تر انجام خواهد داد.
برای این‌که فرزند شما بتوانید کارهای خود را بهتر و درست‌تر انجام دهد، بهتر است بعد از شکست او را برای انجام درست آن کار راهنمایی کنید. به گونه‌ای که به اشتباهاتی که انجام داده، پی ببرد.
نکته مهم
این‌که مدام هر نکته‌ای را به فرزندان خود گوشزد کنید، آن‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند قدرت تفکر و تصمیم‌گیری صحیح را بیاموزند. برای مثال مدام به فرزندتان نگویید «درست راه برو که زمین نخوری»، یک بار که زمین بخورد و درد را احساس کند، دفعه بعدی آگاهانه راه می‌رود تا دوباره آن اتفاق برایش رخ ندهد.
4)تشویق به استقامت
در طول زندگی با چالش‌ها و ناامیدی‌هایی مواجه می‌شویم که لازم است تسلیم نشده و با تلاش و پشتکار مسیر را ادامه دهیم. برای این‌که توان ادامه دادن و تسلیم نشدن داشته باشیم، به اعتماد به نفس زیادی نیاز داریم و چه بهتر که این ویژگی‌ها را در کودکی به دست آوریم.
به عنوان والدین لازم است اعتماد به نفس کودک‌تان را افزایش دهید و در برابر هر شکست و ناامیدی آن‌ها را تشویق به استقامت کنید تا در سنین بزرگسالی کودک شما به راحتی تسلیم نشود.
اگر زمانی که کودک کارهای مختلف را برای اولین بار و به اشتباه انجام می‌دهد، او را سرزنش کنید و با عصبانیت با او صحبت کنید، در دفعات بعدی نمی‌تواند با خیالی آسوده آن کار را انجام دهد و در نتیجه زود تسلیم می‌شود. کودک در این شرایط ترجیح می‌دهد تا از انجام آن کار پرهیز کند تا این‌که آن را انجام دهد و مورد سرزنش قرار بگیرد.
نکته مهم
نکته‌ای که باید حتما به آن توجه کنید این است که داشتن اعتماد به نفس به معنای رسیدن به موفقیت همیشگی نیست. بلکه به این معنی است که به شما کمک می‌کند به اندازه کافی قوی باشید، از ادامه راه نا امید نشوید، به تلاش خود ادامه دهید و از این‌که بهترین نیستید، ناراحت نشوید.
5)افزایش اعتماد به نفس در کودکان : یافتن علاقه
سعی کنید فرزندان خود را بشناسید و به علاقه‌های آن‌ها پی ببرید. پی بردن به علاقه فرزندان و کمک به آن‌ها برای رسیدن به خواسته‌ها و علایق‌شان، بهترین راه افزایش اعتماد به نفس است. زیرا به خوبی اطمینان دارد که شما او را دوست دارید و برای رسیدن به خواسته‌هایش هر کاری می‌کنید.
نکته مهم
بسیاری از والدین عقیده دارند که فرزند ما در سنین کم نمی‌داند چه چیزی برایش خوب است و چه چیزی بد. به همین دلیل باید به حرف‌های ما گوش دهد. زیرا ما با تجربه‌تر بوده و صلاح او را می‌خواهیم.
این اشتباه‌ترین عقیده ممکن است. شما اصلا نباید برای فرزندان خود تکلیف تعیین کرده و او را وادار به انجام کاری کنید که خودتان می‌پسندید. این کار باعث به وجود آمدن اختلاف بین‌تان شده و شما را از فرزندتان دور می‌کند.
6)تعیین هدف
بعد از این‌که به خوبی به علاقه کودک خود پی بردید و دانستید که انجام چه کارهایی را بیشتر دوست دارد، برای او هدف‌های کوچک و قابل دسترسی انتخاب کرده و او را برای رسیدن به آن‌ها تشویق و همراهی کنید. به دست آوردن موفقیت‌های کوچک به کودک شما احساس قدرت می‌دهد.
با این کار به کودک خود می‌فهمانید که به علایقش احترام گذاشته و او را برای یادگیری مهارت‌های لازم و رسیدن به اهداف بلند مدت، همراهی می‌کنید.
نکته مهم
به این مسئله توجه کنید که بسیاری از والدین اهداف خود را جایگزین اهداف کودکان‌شان کرده و تلاش می‌کنند تا آن‌ها به آرزوها و رویاهایی که خودشان به آن‌ها نرسیده‌اند، برسند.
شما به هیچ‌وجه نباید این اشتباه را انجام دهید، زیرا اعتماد به نفس فرزندتان به شدت کاهش پیدا می‌کند.
برای این‌که بتوانید با مفهوم هدف‌گذاری بیشتر آشنا شوید، مقاله مفصل هدف چیست را با دقت بخوانید. تمام نکات و تکنیک‌هایی که برای انتخاب هدف صحیح و قابل دسترس به آن نیاز دارید را در این مقاله بیان کرده‌ایم.
7)دادن پاداش
به هر موفقیتی که کودک‌تان به دست می‌آورد، پاداش دهید. هر چند که موفقیت او کوچک باشد. با این کار به او می‌فهمانید که قهرمان است و شما او را دوست دارید و به او افتخار می‌کنید.
باید به او بفهمانید که به نتیجه کار اهمیتی نمی‌دهید بلکه تنها چیزی که برای‌تان مهم است، میزان تلاش‌های او است. باید به کودک‌تان بفهمانید که همیشه نتایج مثبت، فوری و بدون شکست اتفاق نمی‌افتند و باید برای محقق ساختن‌شان تلاش کنید.
نکته مهم
برخی از والدین به کودکان خود وعده می‌دهند که اگر به فلان موفقیت برسید و فلان کار را به درستی انجام دهید، پاداش می‌گیرید. این کار کاملا اشتباه است. زیرا کودک‌تان همیشه کارها را به وعده پاداش و رسیدن به خوسته‌هایش انجام می‌دهد.
این احساس در بزرگسالی برای کودکان مشکل ایجاد کرده و اگر زمانی فردی به او پاداش کافی ندهد و او را به خواسته‌هایش نرساند، شرایط را تحمل نمی‌کند. حتی ممکن است با این طرز تفکر تحمل شکست برایش خیلی سخت باشد.
8)افزایش اعتماد به نفس در کودکان : ایجاد چالش
چالش‌های ساد‌ه‌ای را برای کودکان‌تان در نظر بگیرید تا به راحتی بتوانند در آن موفق شوند. این کار را در زمینه‌های مختلف انجام دهید. چالش‌هایی مانند تا زدن لباس، جمع کردن اسباب‌بازی‌ها، مسواک زدن و…، چالش‌های مناسبی هستند.
سپس در انجام دادن صحیح چالش‌ها آن‌ها را به مرور زمان راهنمایی کنید تا بتوانند به خوبی آن را انجام دهند. این کار باعث می‌شود تا برای انجام چالش‌های بزرگ‌تر و سخت‌تر زندگی اعتماد به نفس کافی پیدا کرده و بدانند که به مرور زمان می‌توانند چالش‌ها را با کمک و راهنمایی‌های دیگران حل کنند.
نکته مهم
حتما باید در ابتدا از چالش‌های ساده شروع کنید و به مرور زمان چالش‌ها را سخت‌تر کنید. نکته دیگر این‌که در ابتدا اجازه دهید کودک‌تان به تنهایی کاری که از او خواسته‌اید را انجام دهد و سپس شما هم‌زمان همان کار را انجام داده و از او بخواهید مانند شما عمل کند.
اگر از همان ابتدا انجام صحیح کارها را به او آموزش دهید، کار را برایش ساده‌تر کرده و هیجان خلاقیت را از او خواهید گرفت.
9)دوری از کمال‌گرایی
کمال‌گرایی به این معنی است که فرد دوست دارد هر کاری را به بهترین روش ممکن و به درستی انجام دهد. در نتیجه اگر متوجه شود که توانایی انجام آن کار را ندارد، اصلا آن را شروع نمی‌کند. کمال‌گرایی مانع بزرگی برای شروع و انجام درست کارها است.
کمال‌گرایی ممکن است تحت‌تاثیر رفتارهای والدین از دوران کودکی در فرد شکل بگیرد.
اگر به عنوان والدین از کودک‌تان انتظار داشته باشید که هر کاری را به بهترین روش ممکن انجام دهد و در آن بهترین باشد، ناخواسته باعث می‌شوید کودک‌تان کمال‌گرا شود و در آینده از انجام هر کاری به بهانه‌های مختلف سر باز زند. زیرا به این باور رسیده است که نمی‌تواند به درستی کارها را انجام دهد.
نکته مهم
برای این‌که بهتر به این مسئله پی ببرید، به این مثال دقت کنید. اگر شما زمانی که کودک‌تان به مدرسه می‌رود از او انتظار گرفتن بهترین نمره را داشته باشید، به او احساس کمال‌گرایی می‌دهید. زیرا به این باور می‌رسد که اگر بهترین نمره را کسب نکند، مورد توجه و دوست داشتن شما قرار نمی‌گیرد.
برای یادگیری این مهارت، مقاله کمال گرایی چیست را با دقت بخوانید.
10)افزایش اعتماد به نفس در کودکان :دادن مسئولیت
مهم‌ترین کاری که برای بالا بردن اعتماد به نفس می‌توانید انجام دهید، مسئولیت دادن به کودکان‌تان است. زمانی که به کودک‌تان مسئولیتی می‌دهید، متوجه می‌شود که به او ایمان و باور دارید. این کار را از سنین 2 سالگی شروع کنید و به مرور زمان به او مسئولیت‌های سنگین‌‌تر بدهید.
بهترین کار این است که در ابتدا مسئولیت‌هایش در حیطه محیط زندگی‌اش باشد. برای مثال از او بخواهید که بعد از ناهار، در جمع کردن ظرف‌ها به شما کمک کند و یا در تمیز کردن خانه شما را همراهی کند.
نکته مهم
مسئولیت‌هایی را به کودکان‌تان محول کنید که مطابق با توانایی‌های‌‌شان بوده و یقین دارید که می‌توانند انجام دهند. اگر بر عکس این عمل کنید، اعتماد به نفس کودک‌تان کاهش می‌یابد. زیرا نتوانسته است آن مسئولیت را به درستی انجام دهد و از این بابت حالش بد می‌شود.
11)دوست داشته شدن
به کودک‌تان عشق بدهید و همیشه با کلام و رفتارهای خود به او بگویید که دوستش دارید. این کار به کودک ثابت می‌کند که با وجود نقص‌هایی که دارد شما او را دوست دارید و به او عشق می‌ورزید.
نکته مهم
این راهکار به این معنی نیست که هرگز نباید از رفتارها و کارهای کودک‌تان عصبانی شوید و او را دعوا کنید. بلکه بر عکس شما باید هر دوی این موارد را در کنار یکدیگر داشته باشید تا فرزندتان لوس و از خود راضی بزرگ نشود و به این باور نرسد هر کاری که انجام می‌دهد، درست است.
12)افزایش اعتماد به نفس در کودکان : بازی کردن
با کودک‌تان هر زمان که فرصت داشتید، بازی کنید. شما باید با او وقت بگذرانید و کارهایی را با یکدیگر انجام دهید که دوست دارد.
بسیاری از والدین تمام زمان خود را در طول روز به انجام کارهای‌شان مشغول بوده و مدام به کودکان‌شان یادآوری می‌کنند که «کار دارم، مزاحمم نشو، برو خودت بازی کن و…». کودکان نیاز دارند که شما زمانی را به آن‌ها اختصاص دهید تا احساس ارزشمندی داشته باشند.
نکته مهم
در انجام این کار زیاده‌روی نکنید و به کودک‌تان آموزش دهید که زمان‌هایی را باید به تنهایی بازی کند تا شما به کارهای‌تان برسید. کودک باید این موضوع را به خوبی درک کند. شما نباید کاری کنید که کودک‌تان همیشه به شما وابسته باشد و اجازه ندهد به کارهای‌تان برسید.
13)صحبت کردن
تا می‌توانید با کودک‌تان صحبت کنید. به او فرصت دهید تا در مورد مسائلی که برایش در طول روز اتفاق افتاده و احساساتی که تجربه کرده با شما صحبت کند. این کار باعث می‌شود هر مشکلی که برایش پیش می‌آید را ترجیح بدهد در ابتدا با شما در میان بگذارد و از شما راه‌حل بگیرد.
نکته مهم
می‌توانید همان‌طور که به انجام کارهای روزانه خود می‌پردازید، با کودکان‌تان صحبت کنید. اما این نکته را فراموش نکنید که لازم است به کودک‌تان توجه کنید و با او ارتباط چشمی برقرار کنید. نباید به گونه‌ای رفتار کنید که کودک‌تان احساس کند، مزاحم شما است و یا شما از صحبت کردن او کلافه و خسته شده‌اید.
14)نزدن برچسب
سعی کنید به کودک خود برچسب نزنید. به این معنی که او را با کلمات و عبارات منفی و حتی مثبت صدا نزنید. عبارت‌هایی مانند قهرمان، بهترین، تنبل، بی‌عرضه، فضول، شجاع، زشت، زیبا و… . برچسب زدن صدمات جبران‌ناپذیری به فرزندتان می‌زند.
با این کار شما صفتی را به فرزندتان نسبت می‌دهید که به این باور می‌رسد امکان رهایی از آن را ندارد، هر چند آن صفت مثبت باشد. برای مثال اگر به او بگویید تو شجاعی، به این باور می‌رسد که نباید از چیزی بترسد و باید در انجام هر کاری بی‌پروا باشد.
نکته مهم
این راهکار به این معنی نیست که شما نباید به فرزندتان عبارات مثبت را بگویید و او را تشویق کنید. اتفاقا برعکس فرزند شما به شنیدن این عبارات نیاز دارد. تنها باید دقت کنید که بیهوده این عبارات را برایش به صورت مکرر به کار نبرید تا باور کند.
افزایش اعتماد به نفس در کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد
اکثر باورهای افراد از کودکی شکل می‌گیرند و والدین و اطرافیان نقش اساسی در شکل‌گیری آن‌ها دارند. به همین دلیل در مواجه با کودکان باید مراقب رفتارها و صحبت‌های خود باشید.
اگر فرزندی دارید، حتما ترفندها و راهکارهای بیان شده در این مقاله را جدی بگیرید تا بتوانید فرزند خود را به درستی تربیت کنید. اگر هم فرزند ندارید این مقاله را برای دوستان‌تان که فرزند دارند، ارسال کنید تا نقشی در موفقیت یک فرد در آینده داشته باشید.
کتاب خواندن نیز در این زمینه به شما کمک زیادی می‌کند. توصیه می‌کنم مقاله معرفی کتاب های اعتماد به نفس را بخوانید و چند تا از کتاب‌های معرفی شده در آن را انتخاب کرده و به آموزش‌های آن عمل کنید. هر چه در این زمینه بیشتر آموزش ببینید، می‌توانید نقش بسزایی در افزایش اعتماد به نفس خود و اطرافیان‌تان داشته باشید.
شما چه راهکارهای دیگری را پیشنهاد می‌دهید که در بالا بردن و افزایش اعتماد به نفس به کودکان کمک می‌کند؟ در کامنت‌ها برای ما بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید